Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

Katta ijtimoiy guruhlar
– 
tarixiy rivojlanish jarayonida vujudga keladigan sinfiy, etnik, 
hududiy, ijtimoiy-siyosiy va boshqa guruhlardir. 
Ular shaxs va jamiyat hayotida juda muhim rol 
o‗ynaydi.
Etnik birliklar.
Etnik birliklar ijtimoiy hayot xo‗jalik, hudud, til, odatlar, an‘analar, rasm-
rusumlar, e‘tiqodlarning birligi belgisiga ko‗ra tarkib topadigan va etnik birliklarning har xil 
turlarini tashkil etadigan kishilarning ayrim muayyan-tarixiy jamoalari doirasida kechadi. Urug‗ 
mazkur birliklarning ilk shakli. U qon-qarindoshlik belgisiga ko‗ra uyushgan odamlar birlashmasi 
bo‗lib, ibtidoiy jamoaning asosiy, ishlab chiqaruvchi va etnik bo‗g‗ini hisoblangan. 
Qabila ikki 
yoki undan ortiq urug‗ning bir necha Yuzdan bir necha minggacha bo‗lgan odamlardan iborat 
birlashmasidir. Qabila umumiy mulk, umumiy boshqaruv, turish-turmushning umumiy jihatlari va 
ayrim umumiy xo‗jalik faoliyatiga ega bo‗lgan.
Bir hududda yashaydigan, umumiy xo‗jalik faoliyati, til, ruhiyat tarzining xususiyatlari, 
turish-turmush, madaniyat va hayot tarzining odatlar va an‘analarda mustahkamlangan ba‘zi bir 
jihatlari elat va millatni tavsiflaydi. 
Ammo ularning o‗rtasida jiddiy farqlar ham mavjud. 

---

208 
Qabilalarning uyushmalari, aholi migratsiyasi, tilning yaqinligi elat vujudga kelishining omillari 
hisoblanadi. Ular qon-qarindoshlik, urug‗doshlik aloqalarini buzuvchi omillardir. Ammo elatni 
birlashtiruvchi aloqalar ham ancha shartlidir. Elatni tashkil etadigan qabilalar yashaydigan hudud 
muhim birlashtiruvchi asos hisoblanadi.
Millatning asosiy o‗ziga xos xususiyati – muayyan yaxlit tuzilmaga birlashgan va 
assimilyasiyalashgan elatlarning faol iqtisodiy aloqalari negizida shakllanadigan moddiy va 
ma‘naviy madaniyatning o‗ziga xosligi
. Millatga uni tashkil etadigan elatlar uchun umumiy 
sanalgan til; ruhiyat tarzining umumiyligi; madaniyatning o‗ziga xos jihatlari; shakllangan barqaror 
hayot tarzi; an‘analar; tarixiy taqdirning birligi va rivojlangan etnik o‗zlikni anglash tuyg‗usi meros 
bo‗lib o‗tadi. Madaniy rivojlanish, til, umuman milliy o‗ziga xoslik muammolariga millatning 
ta‘sirchanligi ayni Shu omillar bilan belgilanadi.