Ozbek-Tariyx-1-70-(каракалпак). indd

Kórkem ádebiyat
. Ǵárezsizlik jıllarında kórkem ádebiyatta milliylik, 
mıń jıllıq tariyxıy dóretiwshilik dástúrler, ulıwma insanıylıq qádiriyatlar, 
erkin pikir júrgiziw principleri tiklendi. 
Kórkem ádebiyatta ǵárezsizlikti saqlaw, azat hám abat Watan qurıw, 
bárkámal insandı tárbiyalaw, milliy ózlikti ańlaw sıyaqlı máseleler bas 
tema bolıp qaldı. Abdulla Oripov, Odil Yoqubov, Pirimqul Qodirov, 
Xurshid Davron sıyaqlı dóretiwshilerdiń tariyxıy roman, pyesa hám 
povestlerinde ullı babalarımız Amir Temur, Mırza Ulıǵbek, Babur hám 

---

107
basqalardıń obrazları ulıwma insanıy hám milliy qádiriyatlarǵa sáykes 
túrde jańasha xarakterde jaratıldı.
Ǵárezsizlik dáwiri ádebiyatınıń kórnekli wákilleri Ózbekstan qahar-
manları Said Axmad, Abdulla Oripov, Erkin Vohidov, Ózbekstan xalıq 
shayırı Muhammed Yusuflardıń dóretiwshilik xızmeti menen pútkil 
xalqımız maqtanısh etedi.
Ǵárezsizlik dáwirindegi ózbek ádebiyattanıwshılıǵındaǵı áhmiyetli 
wazıypalardı sheshiwde O.Sharofiddinov, B.Qosimov, N.Karimovlardıń 
shıǵarmaları ayrıqsha orın iyeleydi. Muhammed Ali hám T.Maliktiń 
romanları, U.Azim, E.Azam, S.Sayyid, H.Xudayberdiyeva, H.Ahme-
dova, J.Ergasheva, H.Dostmuhammed, Sh.Salimova sıyaqlı shayır hám 
jazıwshılardıń ideyalıq jetik shıǵarmaları úlken úles bolıp qosıldı.
Ulıwma, ádebiyatqa itibar mádeniyattıń áhmiyetli baǵdarı bolıp qaldı. 
Jazıwshılardı qollap-quwatlaw boyınsha 2010-jılı Ózbekstan Jazıwshılar 
awqamı janında «Ijod» fondı dúzilip, 2011-jıldan jas dóretiwshilerdiń 
birinshi kitapları mámleket esabınan basılıp shıǵarıla baslandı.
Ádebiyatqa itibar 2017—2018-jılları jáne de kúsheydi. 2017-jılı 
12-yanvarda Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń «Kitap ónimlerin 
basıp shıǵarıw hám tarqatıw sistemasın rawajlandırıw, kitap oqıwdı 
hám kitapqumarlıq mádeniyatın arttırıw jáne úgit-násiyatlaw boyınsha 
komissiya dúziw haqqında»ǵı qararı qabıllandı. Usı jıldan 10—30 jaslar 
arasındaǵı kitapqumarlar ortasında «Jas kitapxan» respublikalıq kórik 
tańlawı shólkemlestirildi. Sonday-aq, Prezident Sh.Mirziyoevtiń 2017-
jılı 3-avgusttaǵı dóretiwshi zıyalılar menen bolǵan ushırasıwında bir 
qatar mádeniy mákemelerge qáwender shólkemler belgilep berildi. Usı 
baǵdarda Xalıq banki menen Jazıwshılar awqamınıń «Doslar klubı» 
dúzildi. «Doslar klubı»nıń dúziliwi jazıwshı hám shayırlardıń jámiyetlik 
turmıstaǵı ornı hám abırayın arttırıw, olardıń dóretiwshilik potencialın 
júzege shıǵarıw, materiallıq hám ruwxıy xoshametlew, qolaylı jumıs hám 
turmıs sharayatın jaratıp beriw ushın keń imkanıyatlar jaratpaqta.
Muzey.
Milletimizdiń ózligin ańlawda hám de milliy, tariyxıy 
qádiriyatlarımızdı tiklewde muzeyler ayrıqsha orın tutadı. Muzeyler 
arqalı ótmishti, tariyxtı kóriw, eslew, seziw, úyreniw múmkin. Sonlıq-
tan da, ǵárezsizlik jıllarında bar bolǵan muzeylerdi qayta ońlaw, olardı 
jańa eksponatlar menen bayıtıw, jańa muzeyler qurıwǵa ayrıqsha itibar 
qaratıldı. 1996-jılı Tashkentte Temuriyler tariyxı mámleketlik muzeyi, 

---

108
Olimpiya dańqı, 2002-jılı Repressiya qurbanları esteligi, Surxandárya 
wálayatınıń paytaxtı — Termiz qalasında Arxeologiya muzeyi jumıs 
basladı.
Ózbekstan Prezidentiniń 1998-jıldaǵı «Muzeyler jumısın túp-
tiykarınan jaqsılaw hám jetilistiriw haqqında»ǵı pármanı elimizde 
muzey jumısın rawajlandırıw perspektivaların belgilep berdi. Muzeyler 
mámleket qorǵawına alındı, olardı qayta ońlaw, muzey eksponatların 
bayıtıw mámleketlik byudjet esabınan finanslıq jaqtan qollap-
quwatlandı. Muzeyler xızmetin muwapıqlastırıw, ilimiy-metodikalıq 
járdem kórsetiw, materiallıq jaqtan qollap-quwatlaw maqsetinde 
1998-jılı «Ózbekmuzey» Respublikalıq fondı dúzildi. Xalıqtıń 
muzeytanıwshılıq mádeniyatın arttırıwǵa járdemlesiwshi «Moziydan 
sado» jurnalı shólkemlestirildi hám ol 1999-jıldan baslap ózbek, rus 
hám inglis tillerinde basılıp shıǵa baslandı. Jaslar ruwxıylıǵında 
muzeylerdiń áhmiyeti esapqa alınıp, 2014-jılı Ministrler Kabinetiniń 
qararı menen hápteniń shiyshembi hám juma kúnleri balalar hám 
olardıń ata-analarına biypul xızmet kórsetiw, hár jılı 2—8 sentyabr 
kúnleri «Muzeyler hápteligi»n shólkemlestiriw belgilendi.
Solay etip, mámleket mádeniy turmıstıń kóp tárepleme ózgesheligin 
saqlaǵan halda jámiyettiń rawajlanıwına qolaylı sharayat jaratıwǵa itibar 
qaratpaqta. Sonday-aq, mádeniyat Ózbekstan xalqınıń tiykarǵı bólimin 
qurawshı jaslarǵa baǵdarlanǵanlıǵı menen áhmiyetli bolıp tabıladı.