Mavzu amaliy dasturiy ta’minot. Amaliy dasturlar paketi bilan ishlash

Modellashtirish – 
bilish ob'ektlarini ularning modellari yordamida tadqiq qilish, 
mavjud 
predmet 
va 
hodisalarning 
modellarini 
yasash 
va 
o‘rganishdir. 
Modellashtirish uslublaridan hozirgi zamon fanlarida keng foydalanilmoqda. U 
ilmiy tadqiqot jarayonini yengillashtiradi, ba'zi hollarda esa murakkab ob'ektlarni 
o‘rganishning yagona vositasiga aylanadi. Mavhum, olisda joylashgan ob'ektlar, 
juda kichik hajmdagi ob'ektlarni o‘rganishda modellashtirishning ahamiyati katta. 
Modellashtirish uslubidan fizika, astranomiya, biologiya, ijtimoiy fanlarda, iqtisod 
fanlarida ob'ektlarning faqat ma'lum xususiyat va munosabatlarini aniqlashda ham 
foydalaniladi. 
Uslubiyat 
sifatidan 
matematik 
modellashtirish 
matematika, 
fizika, 
biologiya 
va boshqa ilmiy fanlar bilan almashtirib bo‘lmaydi, ular bilan raqobat qilmaydi. 
Aksincha 
uning 
sintezlash 
rolini 
ta'kidlamasdan 
bo‘lmaydi. 
Matematik
 
modellashtirish uchligini yaratish va qo‘llash turli metodlar va yondoshuvlar – 
chiziqsiz modellar sifat analizidan tortib zamonaviy dasturlash tillariga asoslanadi 
va fanning turli – tuman yo‘nalishlarini qo‘shimcha yangi rag‘batlantiradi. 
Masalaga kengroq yondoshgan holda aytish mumkinki, modellashtirish turli 
“mutaxassislar” 
ijodiy 
faoliyatida 
uchraydi 
– 
tadqiqotchilar 
va 
tadbirkorlar, 
siyosatchilar va harbiy qo‘mondonlar. Bu sohalarga aniq fanlarning joriy qilinishi 
intuitiv “ modellash” ni chegaralab, ratsional metodlar qo‘llanilish maydonini 
kengaytirdi. Albatta, matematik modellashtirish samarali bo‘lish uchun u yaxshi 
ma'lum bo‘lgan professional talablarga javob berishi kerak: asosiy tushunchalar va 

---

farazlarni aniq for-mulirovkasi, ishlatilayotgan modellar adekvatligining aposterior 
analizi, 
hisoblash 
algoritmlari 
to‘g‘riligining 
kafolatlanishi 
va 
h.k. 
Agar 
“inson 
faktori”, 
ya'ni 
murakkab 
formallashgan 
ob'ektlar 
ishtirokida
 
sistemalarni modellashtirish haqida gap ketganda, yuqoridagi talablardan tashqari 
matematik va maishiy atamalarni (bir xil eshitiluvchi, ammo turli ma'noga ega) aniq 
farqlash, 
hodisa 
va 
jarayonlarni 
o‘rganishga 
tayyor 
matematik 
apparatni 
ehtiyotkorlik bilan qo‘llash va boshqa bir qator talablar ham qo‘shiladi. 
Axborot 
jamiyati 
muammolarini 
hal 
etishda 
faqatgina 
kompyuter 
qudratiga 
va informatikaning boshqa vositalarigagina ishonib qolish unchalik ham to‘g‘ri 
emas. Matematik modellashtirish bosqichlarining doimiy mukammallashib borishi 
va uning zamonaviy axborot – modellash sistemalariga tadbiq etilishi metodologik 
imperativdir. 
Faqat 
uning 
bajarilishigina 
zaruriy 
yuqori 
texnologiyali, 
raqobatbardosh va rang-barang moddiy va intellektual mahsulotga ega bo‘lish 
mumkin.
43. Operasion tizimlar, ularning turlari. 
Operatsion muhit haqida tushuncha 
Amaliy dasturlarni ishlab chiqish va ular bajarilishini ta’minlaydigan vositalar 
majmuasi. Operatsion muhit operatsion tizim, dasturiy ta’minot, amaliy 
dasturlar interfeyslari, tarmoq xizmatlari, ma’lumotlar bazalari va dasturlash 
tillaridan iborat.