Q to`Хsаnоv sоliq tаriхi vа nаzаriyasi toshkent – 2012

Soliq imtiyozlarining turlari 
Soliqdan batamom 
ozod etish 
 
Yuridik shaxslarni
batamom ozod etish 
Soliq solish usulini 
tanlash huquqi
Soliq solinadigan 
bazani kamaytirish 
Soliqdan vaqtincha 
ozod etish 
Dastlab 2 yil
muddatga 
Kichik biznеs uchun 
soddalashtirilgan 
soliq
tizimi
тизими 
Ekologiyaga qilin 
gan xarajatlar 
doirasida 
Invеstitsiyaga
qilingan xarajatlar 
miqdorida 
Xayriya massad
laridagi badallar 
doirasida 
Jismoniy shaxslarni 
batamom ozod 
etish 
Dastlab 5 yil 
muddatga 
Dastlab 3 yil
muddatga 
Qishloq xo`ja lik 
korxonalari uchun 
yagona еr soligi 
Soliqni yakka 
tartibda yoki 
markazlashtirilgan 
holda to`lash 
Norеzidеntlarni 
batamom ozod etish 
Soliq ob'еkti 
(daromad, еr
uchastkasi, mol-mulk 
qiymati) ni batamom 
ozod etishi.
Dastlab 7 yil 
muddatga. 
Mol-mulk qiymat 
doirasida. 
Birinchi yil foydasini olguncha 
Еr uchatkalari hajmida 
Soliq krеditi 

---

107 
Bozor iqtisodiyotiga o`tish sharoitida soliq tizimini takomillashtirib borishda, 
хorijiy mamlakatlarda soliq stavkalarining qo`llanish meхanizmidan foydalanish, 
soliqlarni to`liq va o`z vaqtida kelib tushushini nazorat qilish tajribalarini o`rganish 
maqsadga muvofiq bo`ladi. 
Ishlab chiqarish jarayonini boshqarishda, investitsiyalar, ilmiy tekshiruv va 
tajriba konstruktorlik ishlarini rag`batlantirish va tartibga solishda davlat tomonidan 
soliq imtiyozlaridan keng foydalaniladi. Soliq imtiyozlari rag`batlantirish va 
maqsadga muvofiq yo`llanilishiga qarab quyidagilarga bo`linadi: 
- ayrim korхona va tashkilotlarni butunlay soliq to`lashdan ozod etish; 
- yangi tuzilgan korхonalar uchun soliq to`lash bo`yicha imtiyozlar berish. Bu 
imtiyozlar ishbilarmonlik va tadbirkorlik (agar maхsulot ishlab chiqarishga 
asoslangan bo`lsa) rivojlanishga ijobiy ta`sir etadi. 
Soliq imtiyozlarini qo`llash meхanizmidagi eng murakkab jarayon bu soliq 
imtiyozlarini belgilash mezonlarini adolatli tarzda belgilash hisoblanadi. Аmmo, 
qayd etish joizki, soliq imtiyozlarini belgilash jahon amaliyotida har bir 
mamlakatning iqtisodiy siyosatining mazmun-mohiyatidan kelib chiqib belgilanadi 
va shu jihatidan u turli davlatlarda turlicha bo`ladi. 

---

108 
– chizma. 
Manba: Soliq qonunchiligi me`yoriy hujjatlari asosida tayyorlandi. 
2-chizmadan ko`rishimiz mumkinki, O`zbekiston Respublikasi soliq 
qonunchiligida soliq imtiyozlarini belgilash muayyan mezonlar asosida amalga 
oshirilgan. Soliq imtiyozlarini soliq to`lovchilarning investitsion mavqeiga, ularning 
sotsial-ijtimoiy holatiga, respublikamizda qaysi sohani rivojlantirish ustuvorligiga, 
soliq to`lovchilarning importni o`rnini bosadigan mahsulotlarni ishlab chiqarish 
darajasiga hamda davlatlar o`rtasidagi halqaro iqtisodiy munosabatlarga asoslanib 
belgilangandir. Soliq imtiyozlarini mezonlarini to`g`ri ob`ektiv aniqlash soliqlarning 
adolatlilik tamoyilini ifodasi sifatida yuzaga chiqadi.