Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
336
Ollohoboddagi Salim ham urush harakatlarini to‘xtatib, buvisini dafn qilishga kelayotgani 
atrof viloyatlarga ma’lum bo‘ldi. Hatto o‘z o‘limi bilan falokat urushning oldini olgan 
Hamida begimga butun mamlakat aza tutdi. Uning tobutini Agradan Dehligacha yuz 
minglab odamlar kuzatib qo‘ydilar. Begimning jasadi o‘zi qurdirgan Mirzo Humoyun 
maqbarasining o‘ng qanotiga dafn etildi. Odatga binoan, uning qabri ustiga qo‘yilgan 
marmar tosh yuzasiga to‘rt qirrali mo‘tabar belgi tarashlandi. Bu belgi Hamida bonuning 
to‘rt farzand ko‘rgan ona ekanini bildirar edi. 
Ollohobod uzoq bo‘lgani uchun, Salim oradan o‘n besh kunlar o‘tgandan so‘ng Dehliga 
yetib bordi. Hindiston odatiga binoan motamsaro oq kiyim kiyib, bobosi va buvisining 
maqbarasini ziyorat qildi. So‘ng Hamida begimning Agrada o‘tkazilayotgan 
«yigirma»siga yo‘l oldi. 
Salimning qo‘shinsiz kelgani Akbarga yaxshilik alomati bo‘lib tuyuldi. «Yigirma»ga 
kelganlar tarqagach, u o‘g‘lini xonayi xosiga taklif qildi-yu, qarshisiga o‘tqazdi. 
— Xayriyatki bu gal dilingizda mehr-u oqibat g‘olib kelibdir, — dedi. — Onam rahmatli 
o‘z o‘limi bilan avvalo, sizning istiqbolingizni qutqardi, amirzoda! 
Salim kinoyali iljaydi: 
— Hazratim, nechun faqat meni?.. Siz umr bo‘yi xuddi afsonaviy Rustami doston kabi 
mag‘lubiyat ko‘rmay kelmoqdasiz... Agar Rustamning shunday xaloskor onasi bo‘lganda, 
ehtimol, o‘g‘li Suhrob ham uni yengolmagan bo‘lardi!.. 
Akbar o‘g‘lining nima demoqchiligini tushundi-yu, ovozini tahdidli pasaytirib so‘radi: 
— E, hali siz Suhrob bo‘lib meni yengishingizga ishonganmidingiz? Nahotki siz bilan 
Suhrobning orasida qanchalik katta farq borligini bilmaysiz? Suhrob umr bo‘yi otasini 
ko‘rmay o‘sgan, uni tanimay, bilmay halol olishgan! Ammo otasining erkasi bo‘lib, 
ko‘zining yog‘ini yeb o‘sgan shahzodalar ko‘ra-bila turib padarkushlik qilganda olti oydan 
ortiq podsho bo‘lolmasligini tarix qayta-qayta isbot etgan-ku! Eng oxirgi dalil — otasiga 
qarshi tajovuzlar qilgan turonlik Abdumo‘min ham Abdullaxondan keyin olti oy podsholik 
qilar-qilmas boshi kesilganini eshitganmisiz? 
— Eshitganmen, ko‘p otashin bo‘lmang, hazratim! Otaga qarshi qilich ko‘targan o‘g‘ilning 
davlati uzoqqa bormasligiga men ham endi aminmen.* Shuning uchun, mana, 
qo‘shinsiz, qurolsiz, bosh egib huzuringizga keldim. 
— Xo‘sh, qani, tilagingiz nedur? 
— Hazrat otajon, men ham o‘ttiz beshga kirdim. O‘g‘lim Xisrav farzand ko‘rdi, men endi 
nevarali, siz chevarali bo‘ldingiz. Mamlakat juda ulkan bo‘lib ketdi, uni boshqarish sizga 
ham qiyin. Bu borada Shohruh mirzo bilan o‘g‘li Ulug‘bekning tajribalari bizga mos 
kelmog‘i mumkin. Ota Hirotda, o‘g‘il Samarqandda bo‘lgani kabi siz Agrada bosh bo‘lib 
tursangiz, faqir Ollohobodda sharqiy viloyatlarni idora etsam... 
— Demak, siz Mirzo Ulug‘bekdek mustaqil podsho bo‘lmoqchisiz! Ammo yoshingiz 
shunchaga kirib, nevarali bo‘lib, Ulug‘bek qilgan buyuk ishlarning qaysi birini qildingiz? 
Rasadxona-yu madrasalar qurdingizmi? «Zichi Ko‘ragoniy»dek kashfiyotlar qildingizmi? 
Ollohobodda siz o‘zingizga saroy qilib olgan qirq ustunlik ulug‘vor qasrni ham biz 
qurdirganmiz! Siz tayyoriga ayyor bo‘lib, kayf-u safo qilib yuribsiz! 
Akbar o‘z dilida yillar davomida o‘g‘liga qarshi to‘planib yurgan dard-u alamlarni 
birvarakay to‘kib soldi. 
— Agar siz menga to‘g‘anoq bo‘lmaganingizda, farangilarni janubdagi Goa-yu Damandan 
allaqachon quvib yuborgan bo‘lardim! Ular bizning ichki nizolarimizdan foydalanib endi 
Bangolaning janubida ham paydo bo‘lishdi. Xugla degan bandarni o‘zlariniki qilib olishdi. 
Agar siz menga yordam berganingizda, Turondagi xayrixohlarimizning istiqboli ham 
boshqacha bo‘lardi! Biz bu yerda o‘zimiz bilan o‘zimiz ovora bo‘lib qolganimiz uchun 
qayoqdagi ashtarxoniylar Buxoro-yu Samarqand taxtini allaqachon egallab oldilar. 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov