Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
16
Ne kufr hujumidin harosondurmen. 
Butxona-yu masjid manga yakson ko‘rinur 
Go‘yoki ne kofir-u ne musulmondurmen. 
Bu she’rni eshitgan qozi-yu sadrlar, muhtasiblarning sochi tikka bo‘lib ketdi. Bayramxon 
musulmonlig-u masjiddan yuz o‘girsa kofirlik bundan ortiq bo‘ladimi?! 
Qozilar boshlig‘i bo‘lgan Sadri a’zam Bayramxonni toshbo‘ron qilib o‘ldirishni talab qildi. 
Din peshvolarining o‘z zindonlari va jazo beruvchi muhtasiblari bor edi. 
— Bayramxon hindlarning dahriy shoiri Kabir singari kufr yo‘liga kirmishdir! — deb Said 
Xalil Humoyunga borib arz qildi. — Kabir ham masjidni butxonaga qo‘shib inkor etgani 
ma’lumingizdir! Isyonkor majusiylarning bhaqti ta’limoti podsho hokimiyati uchun ham 
xatarli! 
Said Xalil Bayramxonni hech bo‘lmasa Nizomning dahriylikda ayblangan otasi kabi 
zindonga tashlashga intila boshladi. 
Bayramxon o‘n to‘rt yildan beri Humoyunga sodiq xizmat qilib kelayotgan jangovar 
beklardan edi. Podsho uning tab’i nazmi balandligini, she’riyatda Navoiy va Boburga 
ergashishini bilardi. U darg‘azab bo‘lib kelgan Said Xalilga shuni aytib: 
— Taqsir, Bayramxon Allohga sajda qiluvchi chin musulmon, faqat Bayramxon bu 
ruboiyni majoziy ma’noda bitmishdir, — dedi. — Bunday kayfiyatlar ulug‘ shoirlarda ham 
bo‘lgan. Jannatmakon otamning xuddi shu mazmundagi ruboiysi bor. balki o‘qigandirsiz? 
Humoyun davlatida Bobur xotirasi muqaddas hisoblanar, bunga shayxulislom ham shak 
keltirolmas edi. Humoyun otasining Bayramxonnikiga o‘xshash ruboiylaridan o‘qib 
bergach, Said Xalil sal hovuridan tushdi. 
— Ammo biz Bayramxondek shakkok odam bilan bir toifada bo‘lishni istamagaymiz! — 
dedi. — Uni «ahli saodat» toifasidan chiqarmoq zarur! 
Humoyun bunisiga rozi bo‘ldi. Maxsus farmon bilan Bayramxonni sohibixtiyor beklar 
qatoriga kiritdi-yu, «ahli davlat» deb ataladigan birinchi toifaga qo‘shdi. 
Mana hozir navro‘z saylida Bayramxon ham vaziri a’zam Turdibek Turkistoniyning 
yonida, eng oldingi safda bormoqa. Bu hammasi Said Xalilning yarasiga tuz sepganday 
bo‘lyapti. Xondamir bundan to‘rt yil avval vafot etganda shayxulislom uning tahririda 
chiqqan nizomni bekor qilishga yana bir urindi. Ammo Humoyun o‘z nomiga nisbat 
berilgan qonunni butun koinot-u tabiatga bog‘lab himoya qilardi: 
— Taqsir, men jamiyatdagi sun’iyliklar-u betartibliklardan bezor bo‘lganim uchun davlat 
ishini tabiiy bir asosga qurmoqchimen. Yer-u ko‘kdagi uyg‘unlik bilan sobitlikka 
sohibqiron Amir Temur ham imon keltirgan ekanlar. O‘shal bobokalonimiz kashf qilgan 
qonun-qoidalarni «tuzuklar» deb atagan ekanlar. Shu tuzuklar mazmuni avloddan 
avlodga o‘tib, bizga ham yetib keldi. Tarixni o‘rganishda rahmatlik Xondamir bizga ko‘-
mak berdi. Amir Temur osmonning o‘n ikki burjidagi sobita yulduzlarni yaxshi ko‘rar 
ekanlar. Hamal, Javzo, Asad... bu yulduzlarning har biri o‘z o‘rnida shunday sobit turgani 
uchun quyosh yilning o‘n ikki oyida ularning yonidan aniq soat-u daqiqasida o‘tar ekan. 
Bir daqiqa oldin ham emas, kech ham emas, to‘g‘rimi? 
— Bunisi to‘g‘ri. 
— Yoki o‘n ikki yillik muchal hisobi noto‘g‘rimi? 
— To‘g‘ri, to‘g‘ri! 
— Shuning hammasini hisobga olib, Sohibqiron bobokalonimiz «o‘n ikki raqamida oliy 
hikmat bor» der ekanlar. O‘z davlatlarini o‘n ikki tamoyil asosida boshqarganlar. Qo‘l 
ostidagi barcha odamlarni o‘n ikki tabaqaga bo‘lib idora etganlar. Ma’lumingizki, biz ham 
barcha odamlarimizni o‘n ikki tabaqaga taqsim etdik. Maqsad — tabiatdagi tartib-u 
aniqlikni, muvozanat-u sobitlikni jamiyatimizga ham tadbiq etmoqdir!.. 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov