A ashirov, sh. Atadjanov

K. Shoniyozovning
qayd etishicha, IX-X asrlarda 
tig‘iz etnogenetik jarayon natijasida ko ‘plab turkiy qabila va 
urug‘laming o'troq hayotga o‘tishi jadal davom etgan. Bu asrlarda 
M ovarounnahr va Xorazmda turkiy etnik qatlam kuchli etnik 
asosga ega bo ‘lgan. Akademik A. Asqarovning ta ’kidlashicha, bu 
kuchli etnik qatlam asosining aksariyat ko£pchiligini o £troqlashgan 
turg‘un turkiy etnoslar tashkil qilgan.
Qoraxoniylar
davrida (X -X I asrlar) M o v aro u n n ah r va 
Xorazmda siyosiy hokimiyat turkiy sulolalarga o'tishi munosabati 
bilan o £zbek xalqi etnogenezining yakuniy bosqichi boshlangan. 
G 'arbiy Qoraxoniylar davlati doirasida hozirgi o £zbeklarga xos 
turkiy etnos qaror topdi va aynan mazkur davrda elatni belgilovchi 
hudud, til,., madaniyat, tarixiy qismatining umumiyligi, etnik 
o £zlikni anglash, etnosning uyushqoqligi m a ’lum bir davlat 
doirasida b o £lishi, din umumiyligi va bir qancha shu kabi boshqa 
etnik alomatlar shakllangan. Bu davrda o £zbeklaming um um elat 
tili qaror topdi. M ovarounnahr va unga tutashgan m intaqalarda 
yashovchi turkiyzabon aholi; qarluq, chigil, yag'm o, tuxsi, 
xalach, arg'in, o £g£uz, qipchoq, uz, qangli singari urug£lar 
o ‘zlarini bir xalq (elat) sifatida anglay boshlaganlar. U m um an 
olganda, X I-X II asrning birinchi yarm ida elat shakllanishidagi 
m uhim ahamiyatga ega bo £lgan aksariyat etnik alom atlar o ‘z 
marom iga yetib o £zbeklar xalq sifatida shakllangan.
X III asr boshlarida Chingizxon istilosi davrida m o ‘g‘ul 
qo‘shinlari tarkibida ko‘p sonli turkiy etnoslar ham kirib kelgan. 
XV asrga qadar esa ushbu etnoslarning deyarli ko‘p qismida mahalliy 
aholi bilan aralashuv jarayoni sodir bo£lgan va ular shakllangan 
o £zbek elatining keyingi taraqqiyotida m a’lum darajada iz qoldirdilar.