O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asr boshlarigacha)

Nuh
(943–954) va uning nabirasi 
Nuh II
(976–997) hukmronlik qilgan davrda nihoyatda keskin tus
oladi. 947-yilda Nuh ibn Nasrning amakisi 
Ibrohim
isyon
Somoniylar
hokimiyatining
inqirozi
Isfahon
Koshon
Hamadon
Qum
Ray
Qazvin
Ardabil
Gurgon
Tus
Nishopur
Faroba
Sabzavor
Bost
Qandahor
Duvayn
Mo‘lton
G‘azna
Srinag‘aru
Kobul
Hirot
Samarqand
Mavririd
Niso
Balx
Yorkand
Termiz
Nasaf
Buxoro
O‘tror
Jand
Qoshg‘ar
Xo‘jand
Kesh
Isfijob
Binkat
Qo‘qon
Bolosog‘un
Yangikent
Marv
TOXARISTO
N
BADAXSHON
VAXAN
SHUG‘NON
XUTTALON
FARG‘ONA
KUMED
RUSHON
Panjob
QOSHG‘AR
SEISTON
Dog‘iston
GURGON
O‘G‘UZLAR
CHIGILLAR
QARLUQLAR
Ko‘hcha
dengizi
Elsuvi
Issiqko‘l
XORAZM
KO‘LI
XAZAR
DENGIZI
Sayhun
Jayhun
Urganch
Xiva
Xazorasp
Gilmond
Hind
Jalom
Chinob
Kura
Araks
0
150 km
Somoniylar davlati
G‘aznaviylar davlati
bosib olingan yerlar
Asosiy savdo yo‘llari
G‘aznaviylar tomonidan
MOVAROUNNAHR (IX–XII asrlarda)

---

60
ko‘taradi. Saroy sarbozlari va Chag‘oniyonning yirik yer-mulk 
egasi 
Abu Ali Chag‘oniy
yordamida u Buxoro taxtini egallab 
oladi.
Ko‘p vaqt o‘tmay Abu Ali Chag‘oniyning o‘zi ham hukmdor-
ga qarshi isyon ko‘taradi. Nuh qo‘zg‘olonni kuch bilan bostira 
olmaydi. 
952-yilda
Abu Ali Chag‘oniyni u avval Chag‘oniyonga, 
so‘ngra Xurosonga hokim qilib tayinlashga majbur bo‘ladi. 
961-yilda Buxoro harbiy askarlarining g‘alayoni ko‘tariladi. 
Qo‘zg‘olonchilar amir saroyini talaydilar va unga o‘t qo‘yib yu-
boradilar. Bunday voqealarning tez-tez qaytarilib turishi, shub-
hasiz, markaziy hokimiyatning zaiflashib qolganidan dalolat 
berardi.
Mamlakatda sodir bo‘lgan og‘ir davrda 
Somoniylar davlatining turk hojiblaridan 
iborat saroy qo‘shinining siyosiy nufuzi 
nihoyatda kuchaydi. Chunki harbiy va mudofaa ishlari to‘la ular 
qo‘lida edi. Turkiy sarkardalarning xizmatlari evaziga somoniy 
amirlari aksariyat iqtidorli lashkarboshilarni