O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asr boshlarigacha)

XVII asr 
mashhur fransuz fizigi 
Blez 
Paskal
tomonidan suvning bosim kuchi to‘g‘risida yaratilgan 
kashfiyotdan qariyb 7 asr muqaddam movarounnahrlik muhan
-
dislarga ma’lum ekanligidan dalolat beradi.
X asr
dan boshlab binokorlikda sinchkori imoratlar keng 
tarqaladi. 
Yakkasinch
va 
qo‘shsinchli
binolarning tagsinch-
laridan tortib ustunlari-yu sarrovlari va to‘sinlarigacha 
yog‘ochlarni biriktirish uslubida qurilib, sinchlarning orasi 
xom g‘isht yoki guvalalar bilan urib chiqilgan. Bu tuzilishdagi
imoratlarni qurish hozirgacha saqlanib keladi. 
Afrosiyob, Va-
raxsha, Buxoro 
va
Poykand
shahar xarobalarida kovlab ochil- 
gan turarjoy qoldiqlaridan ma’lum bo‘lishicha, X–XI asrlar-
da ham 
paxsa
va 
xom g‘isht
dan qurilgan imoratlar shahar 
me’morchiligida asosiy o‘rinni egallagan.
IX–XII asr boshlarida me’morchilik bilan 
birga naqqoshlik va o‘ymakorlik san’ati 
ham ancha rivoj topadi. Imoratning
peshtoqi, eshigi va devorining ayrim 
qismlari turli mazmundagi bitiklar bilan qoplanar edi.
Bu davrda xattotlik xalq san’atining muhim va keng tarqal-
gan sohalaridan biri edi. Hali kitob bosish kashf etilmaganligi, 
qo‘lyozma kitoblarning nusxalari faqat qo‘lda ko‘chirilishi tufayli 
xattotlik san’ati ancha rivoj topdi. Turli uslubda husnixat bilan 
bitilgan xattotlik namunalari me’moriy naqshlarda ham hayotiy 
mazmun va estetik zavq beruvchi bezak sifatida ishlatiladi.
IX–XIII asr boshlarida musiqa san’ati 
ham g‘oyat taraqqiy qiladi. Bayramlar, 
to‘ylar, xalq sayillari va boshqa marosimlar, shubhasiz, kuy va 
qo‘shiqsiz o‘tmas edi. Bu davrda sozandalar ud, tanbur, qo‘biz, 
rubob, nay, surnay, karnay, qo‘shnay va qonun kabi g‘oyat xilma-
xil torli, zarbli va puflab chalinadigan cholg‘u asboblaridan keng 
foydalanganlar.
Xalq kuylari asosida keyinchalik tojik va o‘zbek xalqlarining 
mumtoz kuyi 
«Shashmaqom»
uchun poydevor bo‘lgan 
«Rost», 
«Xusravoniy», «Boda», «Ushshoq», «Zerafkanda» «Buzruk»,