Yosh tengdoshlar

Lider, yetakchi tushunchasi bizda fors tilidan kirib kelgan peshvo,
sardor so‘zlari orqali ham beriladi. 
Aslida ingliz tilida bu so‘z – yetakchi, boshliq, sardor, oldinda boruvchi, hatto narsalar orasida eng 
yaxshisi, sarasi, masalan: sportda ilg‘or tushunchalarida ham ishlatiladi. Demak, biz bu so‘zdan 
foydalanganda shaxsning yetakchilik xususiyatini, jamoani, boshqalarni o‘z ortidan ergashtira 
olishini, ijobiy natijalarga yetaklash qobiliyatini ko‘zda tutamiz. 
Kiyinish madaniyati deganda nimani tushunasiz do‘stlar? Kiyinish madaniyati va 
salomatlik masalalarini nimalar o‘zaro bog‘lab turadi? 
(trener savol beradi va ishtirokchilarning savol borasidagi fikrlarini aniqlashtiradi 
so‘ngra quyida berilgan mini maruzani so‘zlab beradi) 
Kiyinish ham madaniyat ham san’at! Har qanday libos o‘z egasining madaniy saviyasi 
hamda qalbini ifoda etadi. Tartibli inson kiyinishdan ham ma’lum bo‘ladi. Kiyimning toza, 
ixcham bo‘lishi, o‘zingizga loyiq va yarashadigan kiyim kiyish har bir kishining ko‘rki, ziynatidir. 
Shaxsiy gigiyena salomatlik asosi bo‘lar ekan, kiyinish shaxsiy gigiyenaning asoslaridandir. 
Kiyinish madaniyati – insonning tashqi ko‘rinishi, ma’naviy dunyosi, estetikasi, axloqiy sifatlari 
va salohiyatini ochib beradi. Kiyinish madaniyatiga bo‘lgan qarash insonning go‘zallik, nafosat, 
odob borasidagi ko‘z qarashlarini ifoda etadigan omil hamdir. 

---

86 
Insonning kiyinishi uning ichki-ma’naviy dunyosining sirtda aks etishidir. Qaysi insonda 
uyat, hayo, or-nomus kabi tushunchalar bo‘lsa, o‘sha inson o‘z obro‘sini saqlaydigan, 
boshqalarning nafratini qo‘zitmaydigan holatda kiyinadi. Zotan, azaldan xalqimizda «Hayo va 
iboning tashqi ko‘rinishi — kiyimdur», mazmunidagi hikmat bor. Inson kiyim tanlash borasida 
milliy qadriyatlari chegarasida turgani yaxshi. Kiyinish madaniyati insonning didi qanday ekanini 
ko‘rsatadi. 
Hazrat Mir Alisher Navoiy bir baytlarida: “Yaxshi suhan jonga oroyish, Yaxshi libos tanga 
oroyish,” deb hikmatli nasihat beradilar. 
Insonlar kiyim kiyishni ibtidoiy davrdan boshlab yashash va turar joylarni qurish bilan bir 
davrda kashf etganlar. Odamlar o‘zlarining tanalarini issiq va sovuqdan himoya qilish uchun 
o‘simlik yaproqlari, daraxt po‘stloqlari, hayvon terilaridan foydalanganlar. Davrlar o‘tishi va 
ishlab chiqarish rivojlanib borishi bilan kiyim – kechaklarning turli ko‘rinishlari, turli matolardan 
tayyorlanishiga erishilgan. 
Kiyimlarda har bir xalqning tarixiy an’analari, ijtimoiy munosabatlari, ma’rifiy, diniy va 
estetik 
qarashlarining 
ayrim 
unsurlari 
o‘z 
aksini 
topgan. 
Husayn Boyqaro davrida farzand tarbiyasiga jalb etilgan muallimlarning rahbari bo‘lib ishlagan 
Voiz Koshifiy kiyinish odobining 15 qoidasini tavsiya etgan. Uning e’tirof etishicha “…Kiyim 
halol mablag‘ evaziga olingan bo‘lishi, kiyim libos, bezak uchun emas, balki issiq – sovuqdan 
saqlash zarurati uchun kiyilishi kerak”. Voiz Koshifiy fikricha “Libos kiyish badanni va uyat 
joylarni berkitish darajasida farzdir”.