Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari

КОМПАС 
Компас-График 
Конструкторлик 
ќужжатларинияратиш 
Компас-ЧПУ 
Станок (ЧПУ)ларга 
дастурлар тузиш ва 
бошшšариш 
Компас – 3D 
Фазовий моделлар 
яратиш 
Компас-Менеджер 
Лойи
ќ
а 
хужжатларининг 
маълумот базаси
Компас –Автопроект 
Технологик жараёнларни 
тузиш ва бошšариш 
Компас-
библиотека 
Машинасозлик, 
архитектура, 
автоматика ва бошšа 
Компас-Shaft, 
Spring
… 
Механик элементларни 
лойи
ќ
алаш ва ясаш 
Компас- Мастер 
Ишловчининг 
инструментал 
му
ќ
итини яратиш 

---

2-Rasm. COMPAS dasturi interfeysi 
COMPAS-ELECTRIK sistemasi
 
COMPAS-ELECTRIK sistemasining ikkita turi mavjud: COMPAS-Elektrik va 
Elektrik Express. 
COMPAS-ELECTRIK 

Loyhalarni abtomatlashtirish va hujjatlar to’plamini chigarish ( ular uchun shema 
va otchetlar) ishlab chiqarishning elektr uskunalarini elektr bog’lashlarni amalga oshirish 
uchun simli montaj moljallangan (past voltli to’plam qurilmalari), releyli himoya va 
avtomatika tizimlari (avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari texnologik jaryonlari ) 

To’plam hujjatlarini elektr uskunalarda loyixalarni abtomatlashtirish ob’ektlarni
dasturiy mantiqiy kontrollerni qo’llab ishlab chiqarish. 
Tizimni universitetlarda, konstruktorlik byuro va bo’limlarda elektr uskunalarni 
loyihalashda ,nostandart qurilmalarda, sanoat va fuqarolik qurilishlarida elektr ta’minot 
loyixalarini ishlab chiqarishda qo’llashga mo’ljallangan. 
COMPAS-ELECTRIKni qo’llanilganda quyidagi ijobiy natijalarga erishiladi: 

Loyixadagi hujjatlarni yaratish va bezatish ishlari tezligi oshadi: tizim hujjatlarning 
katta qismini avtomatik yaratilish funksiyalariga ega. 

Hujjatlarni bezatish sifati oshadi: hamma elektrapparatning grafik belgilari 
loyixaning hamma hujjatlarida bitta ko’rinishga keltirilgan, chizmaning bezatish 
elementlari ESKD talablariga to’liq javob beradi. 
Tizim ikkita asosiy moduldan tashkil topgan:ma’lumotlar bazasi va shema va xisobotlar
redaktori. Tizimning ma’lumotlar bazasi mahsulotlar komplektidan tashkil topgan, 
loyihalarda qo’llaniluvchi, hamda mahsus grafik belgilar, elektrik ko’rinishdagi 
sxemalarda qo’llaniladi. 
Ma’lumotlar bazasi boshlang’ich asosiy tarkibga ega- 6000 atrofida mahsulot va 
600 atrofida grafik belgilar. Xoxlagan vaqtda unga yangi to’plam maxsulotlarini qo’shish 
mumkin.Baza SUBDMicrosoft SQL Server, Microsoft Access, Borland InterBase, Oracle. 
Hamda tizim tarkibiga Schneider Electric firmasi maxsulotlari kiradi, u 1800 dan ziyod
to’plam maxsulotlari va uning tavsifidan tashkil topgan. 
Sxema va xisobotlar redaktorida hujjat loyihalari yaratilidi, hujjatlashtiriladi va 
pechatdan chiqariladi. Ular orasida- Asosiy elektrik sxema, bog’lashlar cxemasi, 
joylashish sxemasi, elementlar ro’yhati, spesifikasiyasi, bo’glanishlar jadvali va

---

ulanishlar va boshqalar. Loyihalarni va hujjatlarni boshqarish uchun redaktorda Menejer 
loyihasi taqdim etilgan. Sxema va xisobotlar redaktori COMPAS –Grafik muhitida
ishlatiladi. 
COMPAS-Elektrikning asosiy funksiyalari: 

Bibliotekadan sxemaga maxsus grafik belgilar qo’yish, uni qayta ishlash va 
nazorat operatsiyalarini bajarish; 

Elektr aloqa liniyalarini tuzish va tahrirlash, elektrik shina, guruhli aloqa 
liniyalari; 

Simlarni markirovkasini qo’lda va avtomatik joylashtirish; 

Maxsus grafik belgilarni avtomatik joylashtirish elektrik bog’lanishlar sxemasida, 
umumiy va ulanishlar sxemasida. 

Simlarning texnologik kartadagi joylashuvini yarim avtomatik ravishda yaratish; 

COMPAS-Grafik loyihasiga hujjatlarni exportlash; 

Kosimmpas tizimining matnli hujjatlari va 3D-modelini loyihaga qo’shish; 

Aloqa liniyalarning maxsus simvollarini qo’yish(ekran,kabel, koaksil sim va o’ram 
boshqalar); 

Simlarni trass zichlashni optimallashtirish; 

Mahsulotdagi elektr aloqalarni markazlashtirish funksiyasi; 

Loyiha ustida ishlab klemniklarni avtomatik yaratish; 

Hujjatlashtirish ishlarini loyihalash uchun dasturiy mantiqiy kontrollerlarda(DMK) 
modellar Redaktori va hujjatlar Redaktori DMK ishlatiladi 
COMPAS-ELECTRIK DMK isini tavsiflashda maxsus hujjatlar yaratishga ruhsat 
beradi: 

DMKning dasturiy ishlari; 

DMKni bog’lanish modullari sxemasi; 

DMKni to’plam vedomosti; 

DMK xotirani jadval joylashuvi; 

Dasturiy ishlarda xatolar ro’yxati; 

Jurnaldagi o’zgarishlar hisobi;