Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov



Download 2,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/210
Sana27.01.2022
Hajmi2,15 Mb.
#412519
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   210
Bog'liq
@mustaqilishlar Audit 2014 (Sh.Fayziyev)

 

 

2. Auditorlik dalillarni olish manbalari 

 

Auditorlik dalillar hujjatlarni tekshirish jarayonida; xo’jalik yurituvchi subekt 



xodimlari va uchinchi shaxslardan yozma va og’zaki so’rov o’tkazish yo’li bilan; 

hisob jarayonlarining bajarilishi va xo’jalik faoliyati ustidan auditorning bevosita 

kuzatishi chog’ida olinishi mumkin.  

Auditorlik  dalillar  bevosita  olinadigan  manbalarga  quyidagilar  kiradi:  mijoz 

korxona va uchinchi shaxslarning dastlabki hujjatlari; mijoz korxona buxgalteriya 

hisobi  registrlari  va  uning  moliya  xo’jalik  faoliyatining  tahlil  natijalari;  mijoz 

korxona  xodimlari  va  uchinchi  shaxslarning  og’zaki  bildirishlari;  mijoz 

korxonaning bir hujjatlarini boshqalari bilan solishtirish, hamda uning hujjatlarini 

uchinchi  shaxslarning  hujjatlari  bilan  taqqoslash;  mijoz  korxona  aktivlari  va 

passivlarini inventarizatsiya qilish natijalari hamda uning moliyaviy hisobotlari.  

Olingan dalillarning sifati ularning manbalariga bog’liq. Auditorning bevosita 



 

 

118 



kuzatishi va  moliya  xo’jalik  muomalalarini  o’rganishi natijasida olingan dalillar 

eng ishonchli hisoblanadi. Shuningdek, mustaqil manbalardan olingan, hujjatlarga 

asoslangan  ma’lumotlar  ham  ishonchli  hisoblanadi.  Mijoz  korxonaning 

axborotlarga  ishlov  berish  tizimidan  to’planganiga  qaramasdan,  to’plangan 

ma’lumotlarga  asosan  auditor  tomonidan  olingan  va  ishlov  berilgan 

ma’lumotlarning  dalil  kuchi  kamroq  hisoblanadi.  Mijoz  korxonaning  axborot 

tizimida  tuzilgan,  ishlov  berilgan  va  saqlanayotgan  hujjatlardagi  axborotlarning 

dalil  kuchi  past  hisoblanadi.  Bunda  ichki  nazorat  tizimining  baholanishini 

inobatga olish zarur. Agar ushbu tizim samarali bo’lsa, undan olingan axborotdan 

dalil sifatida foydalanish mumkin.  

Har  xil  manbalardan  olingan  va  turli  shakldagi  auditorlik  dalillar  auditorlik 

riskini pasaytiradi.  

Ko’p hollarda bitta holat bo’yicha har xil manbalardan to’plangan dalillar bir-

birlariga zid bo’lib chiqadi. Bu holda auditor vujudga kelgan ziddiyatni hal etish 

va to’plangan dalillarning ishonchliligi hamda xulosalarning asosliligiga ishonch 

hosil qilishi uchun qo’shimcha axborotlar to’plashi zarur. Agar auditor qandaydir 

muammo  bo’yicha  etarli  dalillar  to’plash imkoniga  ega bo’lmasa,  buni  o’zining 

hisobotida aks ettirishi lozim.  

Agar  mijoz  korxona  auditorga  to’laqonli  tekshiruv  uchun  zarur  hajmdagi 

hujjatlarni  takdim  kilmasa  yoki  agar  auditor  zarur  auditorlik  dalillarini  to’plash 

imkoniga ega bo’lmasa, uning oldida katta muammolar vujudga kelishi mumkin. 

№50  «Auditorlik  dalillar»  nomli  AFMSda  ta’kidlanishicha:  «Agar  auditorlik 

tashkilotiga  xo’jalik  yurituvchi  subekt  tomonidan  mavjud  hujjatlar  to’la  hajmda 

taqdim etilmasa va u qaysidir schet va (yoki) muomala bo’yicha etarli auditorlik 

dalillarini  to’plash  imkoniga  ega  bo’lmasa,  auditorlik  tashkiloti  bu  vaziyatni 

o’zining  hisobotida  aks  ettirishi  lozim  va  salbiy  auditorlik  xulosasi  tuzish 

to’g’risidagi masalani o’rtaga qo’yishi mumkin. Demak, etishmayotgan auditorlik 

dalillari  jiddiy  hisoblangan  buxgalteriya  hisoboti  moddalariga  taalluqli  bo’lsa, 

auditor  auditorlik  xulosasi  tuzishdan  rasmiy  ravishda  bosh  tortishi  va  bu  holni 

tegishli tarzda rasmiylashtirishi lozim.  




 

 

119 



Shunday qilib, hisobot ma’lumotlarining ishonchliligi to’g’risida o’z fikrlarini 

shakllantirishda,  auditor  auditorlik  dalillar  olinadigan  turli  manbalardan 

foydalanib, auditorlik riskini pasaytirishni ko’zlaydi.  

 


Download 2,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   210




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish