2-mavzu: uglerodli pulatlar

1.      Oddiy sifatli uglerodli po’latlar

 

  

Grupp

alar 

 

Etkazib beriladigan h

olatdagi 

garantiyalangan    xos

salari 

 

Markalari   (oksidsizlantirilish darajasi

ni hisob isobga olgan xolda) 

 

 

 

Kategoriy

alari 

 

A 

Mexanik xossalari 

  

St0,  St1kp,  St1ps,St1sp,St2kp,  St2ps, 

St2sp.    StZkp, 

StZps, SlZsp, StZGps, St4kp, St4ps, 

St4sp, St5ps, St5ps, StbGps, 

Stbps, Stbsp 

1,2,3 

  

B 

Ximiyavii tarkibi 

  

BStO, 

BStЬsp, 

BStkp, 

BSt2kp, BSt2ps, 

BStZkp,BStZps,BStZsp, BS  ZGps, 

BSt4kp, BSt4ps, BStbps, BStbsp 

1,2 

  

V 

Mexanik xossalari 

va ximiyavii tarkibi 

VSt1kp,  VSt1ps,  VSt1sp,  VO 2kp,VSt2ps, 

VSt2sp,   VStZkp, VStZps,     VStZsp,    VS

tZGps, VSt4kp, VS4kp, VSt4sp, VSt5ps, 

  

1,2,3 4,5,6 

  

 

Po’latning  markasi  nomeridan  ung  tomonda  turuvchi  indekslar  quyidagi 

ma’nolarni  bildiradi:  kp  -  qaynaydigan,  ps  -  chala  qaynaydigan,  sp  - 

qaynamaydigan  po’lat. Indeks  bilan  marka  nomeri  orasida  G  xarfi  bo’lsa, 

marganets miqdori ko’p ekanligini bildiradi. Marka belgilarida St harflaridan chap 

tomonda turuvchi harflar (B va V) po’lat gruppasini ko’rsatadi. 

Normalanadigan 

kursatkichlariga 

(ximiyavii 

tarkibi 

va 

mexanik 

xossalariga)  quyiladigan  talablariga  ko’ra oddiy  sifatli  po’latlar  kategoriyalarga 

bo’linadi.  Po’latning  kategoriyasi  oksizsizlantirilish  darajasi  indeksining o’ng 

tomonida  turgan  raqam  bilan  belgilanadi,  masalan  ST51psZ  kuyidagilarni 

bildiradi:  A  gruppadagi  po’lat,  markasi  Stb,  marganets  miqdori  ko’p,  chala 

qaynaydigan,  uchinchi kategoriyali.  Ma’lum  kategoriyadagi  po’latni  uning 

oksidsizlantirilish  darajasini  kursatmasdan  zakaz  qilinganda  kategoriyasi  marka 

nomeridan  keyin  tire  orqali  yoziladi,  masalan,  St4-3.  Birinchi  kategoriyadagi 

---

po’lat  kategoriya  nomerini kursatmasdan  yoziladi,  masalan,  St4ps.  A  gruppadagi 

po’latlarning  ximiyaviy tarkibi  ularning  mexanik  xossalarini  cheklamaydi,  balki 

garantiyalaydi  (2-jadval).  Bu  gruppadagi  po’latlar,  odatda, qizdirib  ishlov 

beriladigan detallar tayyorlashda (payvandlab, bolg’alab va hokazo) foydalaniladi. 

B  gruppadagi  po’latlar  ximiyavii  tarkibiga  ko’raetkazib  beriladi  va  ular 

termin  ishlov beriladigan hamda  qizdirilgan  xxshatda  basim ostida  ishlov  berib 

(shtamplab,  bolg’alab)  tayyorlanadigan  detallar  uchun  ishlatiladi.  B  gruppadagi 

po’latlarning mexanik xossalari garantiyalanmaydi. 

V  gruppadagi  po’latlar  A  gruppadagi  po’latlar  normalariga  mos  keluvchi 

mexanik  xossalariga  ko’ra hamda  B  gruppadagi  po’latlar  normalariga  mos 

keluvchi ximiyavii tarkibiga ko’ra yetkazib beriladi. V gruppadagi po’latlar asosan 

payvandlab tayyorlanadigan konstruktsiyalarda ishlatiladi.