This publication (communication) reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible
for any use which may be made of the information contained therein.
HISOBOT:
O‘ZBEKISTON
KASB-HUNAR
TA’LIMI
HOLATI
VA
XUSUSIYATLARI.
SINOV
BIRLIKLARI
TIZIMINI
JORIY
ETISH
UCHUN
O‘ZBEK
MILLIY
RAMKASI
O‘
ZBEKISTONDA
Y
EVROPA SINOV BIRLIKLARI TIZIMI
ECVET
NI JORIY ETISHGA TA
’
SIR QILUVCHI
ASOSIY SOHALAR TAHLILI
Ishchi paket raqami:
WP1
Ishchi loyiha nomi:
Tayyorgarlik bosqichi
Hujjat raqami:
D1.
Hujjat nomi:
Hisobot:
O‘zbekiston kasb-hunar ta’limi holatii
va xususiyatlari. Sinov birliklari tizimini joriy
etish uchun o‘zbek milliy ramkasi
Sana:
10.04.2015
Mualliflar:
Ahmadaliyeva S.
Asosiy hamkor:
KSPI (P11)
Loyiha raqami:
574097-EPP-1-2016-1-CY-EPPKA2-CBHE-
JP
Kelishuv raqami
2016-32/001-001
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
2
Loyihani hujjatlashtirish varaqasi
Loyiha qisqartmasi
RUECVET
Loyiha to‘liq nomi
Rossiya va O‘zbekiston kasbiy ta’limi milliy tizimida ECVETni
sinovdan o‘tkazish
Grant kelishuvi
2016
– 3215 / 001 – 001
Loyiha
574097-EPP-1-2016-1-CYEPPKA2-CBHE-JP
Moliyalashtirish
sxemasi
2
Asosiy yo‘nalish – Oliy ta’lim tizimi potensialini oshirish (CBHE)
Loyiha davomiyligi
36 oy (15.10.2016
– 14.10.2019)
Kordinator
1. Liyepaya universiteti (Latvia)
– LIEPU
Hamkorlar
2. Nikosia universiteti (Kipr)
– UNIC
3. Malta
san’at, fan va texnologiya kolleji (Malta) – MCAST
4. Rossiya davlat kasb-hunar pedagogika universiteti (Rossiya)
–
RSVPU
5. Tver davlat universiteti (Rossiya)
– TSU
6. Voronezh davlat Universiteti (Rossiya)
– VSU
7. Novosibirsk ximiya-texnologiyalari kolleji (Rossiya)
– NCTC
8. Moskva davlat geodeziya va kartografiya (Rossiya)
– MIIGAiK
9. Nukus davlat pedagogika instituti (
O‘zbekistan) – NukSPI
10.
Navoi davlat pedagogika instituti (
O‘zbekistan) – NSPI
11.
Qo‘qon davlat pedagogika instituti (O‘zbekistan) – KSPI
Ish paketi
WP1. Tayyorgarlik
Aloqador topshiriq
WP1 (1)
Nomi
O‘zbekiston kasb-hunar ta’limi holatii va xususiyatlari. Sinov
birliklari tizimini joriy etish uchun o‘zbek milliy ramkasi
Turi
Hisobot
Muddati
15-fevral, 2017 (M4)
Tekshirilgan sana
15 iyun, 2017 (M8)
Taqdim etilgan san
15 fevral, 2017 (M4)
Tarqalish darajasi
Omma uchun
Mas’ul hamkor:
KSPI
Mualliflar
Zebo Isaqova
– 1-bo`lim.
Sabo Ahmadaliyeva
– 2-bo‘lom.
Dilnoza Jamolitdinova
– 3-bo‘lom.
Holati
Dastlabki
Website
www.ruecvet.uz
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
3
Mundarija
QISQARTMALAR RO‘YXATI ............................................... ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА. 6
1. O‘ZBEKISTONDAGI KASB-HUNAR TA’LIMI TIZIMINING MILLIY MAZMUNI ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ
ОПРЕДЕЛЕНА.7
1.1.
O‘
ZBEKISTONDAGI TA
’
LIM TIZIMI TAHLILI
..................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.7
Q
ONUNCHILIK BAZASI
........................................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.7
U
MUMIY TAMOYILLAR VA MILLIY SIYOSAT
.................................................. О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.
UMUMIY TUZILMA
(
TA
'
LIM DARAJALARI VA TURLARI
)……………………………………………………………………………………..8
M
AS
'
UL MILLLIY HOKIMIYAT VA UMUMIY BOSHQARUV
.............................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.10
M
AVJUD MOLIYALASHTIRISH
............................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.12
Y
EVROPA TA
’
LIM TIZIMI BILAN UYG
‘
UNLIK
.............................................. О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.13
S
IFAT TA
’
MINOTI
............................................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.16
T
A
’
LIM UCHUN TO
‘
LOV
,
MOLIYAVIY KO
‘
MAK VA PUL O
‘
TKAZISH HUQUQI
.....О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.19
I
SH BILAN TA
’
MINLASH VA MEHNAT BOZORIGA CHIQISH
............................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.20
B
UTUN UMR DAVOMIDA TA
’
LLIM KONSEPSIYASI
......................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.21
X
ALQAROLASHTIRISH VA MOBILLIK
........................................................ О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.21
Q
O
‘
SHMA TA
’
LIM DASTURLARI
.............................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.22
ЕСТЅ
..............................................................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.23
1.2.
K
ASB
-
HUNAR TA
’
LIMI TIZIMI TAHLILI
...........................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.24
KHT
TIZIMIDA GORIZONTAL MOBILLIK
................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.24
KHT
UMUMIY TUZILMASI
....................................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.24
KHT
SOHASIDAGI MANFAATDOR TOMONLAR
..........................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.26
KHT
NI BOSHQARISH VA MOLIYALASHTIRISH
...........................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.27
O
LIY TA
’
LIM MUASSASALARIGA KIRISH VA BAHOLARNI O
‘
TKAZISH
............... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.28
KHT
TIZIMIDA GORIZONTAL MOBILLIK
...................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.28
O‘
ZBEKISTONDA
KHT
TIZIMIGA OID BA
’
ZI KO
‘
RSATKICHLAR
.......................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.29
1.3.
O‘
ZBEKISTON KASB
-
HUNAR TA
’
LIMI TIZIMINI HUQUQIY TARTIBGA SOLISH
О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.32
T
A
’
LIM DASTURLARI VA O
‘
QUV REJALARI
................................................ О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.32
K
ASB
-
HUNAR TA
’
LIMINI EGALLASH SHAKLLARI
.........................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.33
KHT
SOHASIDA SIFATNI BOSHQARISH
....................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.34
2. MILLIY MALAKA TIZIMI VA KHT ................................... ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА. 35
2.1.
MILLIY MALAKA TIZIMI
.............................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.35
MMT
QURISH TAMOYILLARI
................................................................ О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.35
M
ALAKALAR MILLIY TIZIMI TUZILMASI
.................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.36
M
EHNAT BOZORI KLASSIFIKATORI
......................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.36
K
ASBIY STANDARTLAR
......................................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.40
T
A
’
LIMIY STANDARTLAR
......................................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.40
M
ALAKALAR MILLIY RAMKASI
(MMR) ................................................... О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.41
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
4
T
A
’
LIMIY VA KASBIY STANDARTLAR
.......................................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.42
2.2.
S
IFAT TA
’
MINOTI
,
AKKREDITATSIYA VA TAN OLISH TIZIMI
.................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.45
B
AHOLASH KO
‘
RSATKICHLARI VA USULLARI
.............................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.46
T
A
’
LIM SOHASID ASIFATNI TA
’
MINLASH
^
NORMATIV TARTIBGA SOLISH VA ASOSIY MA
’
MURIY TARTIB
О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА
НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.48
R
ASMIY VA NORASMIY TA
’
LIMNI TAN OLISH
............................................О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.49
X
ALQARO DARAJADA TA
’
LIM SIFATINI TA
’
MINLASH
.................................. О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА
.49
3. O'ZBEKISTON KHT TIZIMIDA SINOV BIRLIKLARINI (ECVET) JORIY ETISHNING SINOV-TAJRIBASI
...................................................................................... ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА. 51
JORIY ETISHNING DOLZARBLIGI ....................................... ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА.51
KHT
TA
'
LIM DASTURLARIGA SINOV BIRLIKLARI TIZIMINI JORIY ETISH BO
'
YICHA USLUBIY TAVSIYALAR
О
ШИБКА
!
З
АКЛАДКА НЕ
ОПРЕДЕЛЕНА
.52
FOYDALANILGAN MANBA .............................................. ОШИБКА! ЗАКЛАДКА НЕ ОПРЕДЕЛЕНА. 54
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
5
Qisqartmalar ro
‘yxati
ECTS = European credit transfer system
(Oliy ta’lim uchun sinov birliklarini o‘tkazish tizimi)
ECVET = European Credit Transfer System for Vocational Education and Training (Kasb-hunar
ta’limi uchun sinov birliklarini o`tkazishning Yevropa tizimi)
ESG = Standards and guidelines for quality assurance in the European Higher Education Area
(
Yevropa oliy ta’lim sohasida ta’lim sifatini ta’minlash bo‘yicha standart va uslubiy tavsiyalar
OECD = Organisation for Economic Co-operation and Development (Iqtisodiy hamkorlik va
taraqqiyot uyushmasi)
NACE = Yevropa iqtisodiy hududida iqtisodiy faoliyat turlarining statistic klassifikatori (
от франц.
Nomenclature statistique des activités économiques dans la Communauté européenne")
YTMM = Yagona tarifli-malak
aviy ma’lumotnoma
НРК = Malakalar milliy ramkasi
НСК = Malakalar milliy tizimi
O‘MKHT = o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi
O’zR = O‘zbekiston Respublikasi
DTS =
Davlat ta’limi standarti
КНТ= kasb-hunar ta’limi
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
6
1.
O‘zbekiston Respublikasida o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi tizimining milliy
konteksti
1.1.
O‘zbekistonda ta’lim tizimi tahlili
1
Qonunchilik bazasi
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 41 moddasiga binoan “Har bir inson ta’lim
olish huquqiga ega”. Konstitutsiyadan tashqari, ta’lim sohasidagi milliy siyosatning huquqiy asosi
quyidagilardan iborat:
• Ta’lim to‘g‘risidagi qonun;
• Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi (Milliy dastur)
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmon, farmoyish va qarorlari, shuningdek
• O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari.
O‘zbekiston Respublikasi Parlamenti tomonidan qabul qilingan Milliy dastur ta’lim tizimini
mustahkamlovchi uzoq muddatli strategiya hisoblanadi. Milliy dastur maqsadi va vazifalari
bosqicma-
bosqich amalga oshirilmoqda. Bu bosqichda oliy ta’lim tizimini rivojlantirish bo‘yicha
faoliyatni boshqarishda quyidagilar muhim huquqiy hujjatlar hisoblanadi:
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining № 1533 sonli «2011-2016-yillarda Oliy ta’lim
muassasalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlash va yuqori malakali
mutaxassislar tayyorlash sifatini tubdan yaxshilash chora-tadbirlari
» qarori (20 may 2011
y.)
• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining № 4456-sonli «Oliy malakali ilmiy va ilmiy-
pedagog kadrlar
tayyorlash
va
attestatsiyadan
o 'tkazish
tizimini yanada takomillashtirish to'g'risida
» farmoni (24 iyul 2012 y.)
•
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
№
4732
sonli
«Oliy
ta'lim muassasalarining rahbar
va pedagogkadrlarini
qayta tayyorlash va ularning
malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida
» farmoni
(12iyun 2015 y.)
Umumiy tamoyillar va milliy siyosat
1997 yilning 29 avgustida qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining №464-I sonli
“Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunga muvofiq Таълим Ўзбекистон Республикаси ижтимоий
тараққиёти соҳасида устувор деб эълон қилинади.
Таълим соҳасидаги давлат сиёсатининг асосий принциплари қуйидагилардан
иборат:
таълим ва тарбиянинг инсонпарвар, демократик характерда эканлиги;
1
Overview of the Higher Education System: Uzbekistan// Prepared by Uzbekistan NEO - European Union, 2017. – P. 1
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
7
таълимнинг узлуксизлиги ва изчиллиги;
умумий ўрта, шунингдек ўрта махсус, касб-ҳунар таълимининг мажбурийлиги;
ўрта махсус, касб-ҳунар таълими йўналишини: академик лицейда ёки касб-ҳунар
коллежида ўқишни танлашнинг ихтиёрийлиги;
таълим тизимининг дунёвий характерда эканлиги;
давлат таълим стандартлари доирасида таълим олишнинг ҳамма учун очиқлиги;
таълим дастурларини танлашга ягона ва табақалаштирилган ёндашув;
билимли бўлишни ва истеъдодни рағбатлантириш;
таълим тизимида давлат ва жамоат бошқарувини уйғунлаштириш.
Umumiy tuzilma (
ta’lim darajalari va turlari)
O‘zbekistondagi Ta’lim to‘g‘risidagi Qonun 1992 yilning iyul oyida qabul qilingan, 1997
yilning avgust oyida esa uning yangi versiyasi tasdiqlangan. Bu qonunga binoan O‘zbekiston
Respublikasidagi ta’lim tizimi bir butun va uzluksiz sanaladi. O‘zbekiston Respublikasida ta’lim
tizimi quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:
Maktabgacha ta’lim;
Umumiy o‘rta ta’lim;
Maxsus o‘rta va kasb*-hunar ta’limi;
Oliy ta’lim;
Oliy ta’limdan keyingi ta’lim;
Xodimlarning malakasi oshirish va qayta;
Maktabdan tashqari ta’lim.
Maktabgacha ta’lim. Maktabgacha ta’lim maqsadi – sog‘lom va to‘laqonli bola shaxsini
shakllantirish va maktabga tayyorlash hisoblanadi. Bu mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, oilada,
bolalar bog‘chasi va boshqa ta’lim muassasalarida bola olti yoshga yetgunicha amalga oshiriladi.
Umumiy o‘rta ta’lim quyidagi shakllarga bo‘linadi: boshlang‘ich ta’lim (I-IV sinflar) va umumiy
o‘rta ta’lim ( I-IX-sinflar).
Boshlang‘ish ta’lim umumiy o‘rta ta’limni egallash uchun zarur bo‘lgan savodxonlik, Bilim
va malakalarning asosini tashkil qilishga qaratilgan. Maktabning 1-sinfiga bolalar 6-7 yoshdan
qabul qilinadi. 11 yillik umumiy o‘rta ta’lim majburiy sanaladi. Bolalar ruhiy va fiziologik holatdan
kelib chiqqan holda 6 yoki 7 yoshdan ta’lim olishni boshlaydi.
O‘rta maxsus kasbiy ta’lim. O‘rta maxsus kasbiy ta’lim olish har bir inson umumiy o‘rta ta’lim
asosida akademik-litsey yoki kasb-
hunar kollejidagi ta’lim yo‘nalishini ixtiyoriy tarzda tanlashi
mumkin.
Oliy ta’lim. Oliy ta’lim yuqori malakali mutaxassislar bilan ta’minlaydi.
Oliy ta’limdan keyingi ta’lim. Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim jamiyatning ilmiy va ilmiy-
pedagogik kadrlarga bo‘lgan ehtiyojini ta’minlashga yo‘naltirilgan. Ta’limning mazkur turini oliy
ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot institutlarida amalga oshirish mumkin. 2017 yil 1 iyuldan
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
8
boshlab Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim quyidagi shakllarda amalga oshirilmoqda:tayanch
doktorantura;doktorantura;mustaqil izlanuvchilik..
Xodimlarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash. Xodimlarning malakasini oshirish va
qayta tayyorlash xodimlarning kasbiy bilim va malakalarini chuqurlashtiradi va yangilaydi.
Maktabgacha ta'lim. Bolalar va o'smirlarning yakka ehtiyojlarini qondirish uchun, ularning
bo'sh vaqtini va dam olish, davlat organlari, tashkilot, jamoat birlashmalari va boshqa yuridik va
jismoniy shaxslar madaniy, estetik, ilmiy, texnikaviy, sport va boshqa sohalarda maktabdan
keyingi ta'lim muassasalari yaratishingiz mumkin.
Oilada ta'lim va o'z-o'zini tarbiyalash. Davlat oilada
ta’lim olish va mustaqil ta'limni qo‘llab-
quvvatlaydi. Oila sharoitida bolalar
ga ta’lim berish va mustaqil ta'lim tegishli muassasalar
dasturlariga muvofiq amalga oshiriladi. Vakolatli davlat muassasalari talabalarga metodik,
konsultatsion va boshqa zarur yordamni ko'rsatadilar.
1-rasm.
O‘zbekistondagi ta’lim tizimi
31-33
O
liy
ta’
lim
da
n
keyi
m
gi
t
a’
lim
Fan doktori
(DSc)
20-21
M
eh
na
t
bo
zori
28-30
Fan nomzodi
(PhD)
18-19
23-24
Oliy ta’lim (tugallangan oliy)
(Magistratura)
16-17
19-22
Oliy ta’lim (tugallanmagan oliy)
Kasb-
hunar ta’limi
12-15
RUECVET
Deliverable WP(1)_D(1): State of affairs in VET - the Uzbekistan framework for ECVET implementation
9
(bakalavriat, diplom)
(Diplom)
11-18
Umumiy o‘rta ta’lim
(Shahodatnoma)
5-11
M
aj
bu
ri
y
t
al
im
-10
Boshlang‘ich ta’lim
1-4
4-6
Maktabgacha ta’lim va tayyorlov
Yosh
Ta’lim darajasi
Bosqich
1-jadval.
O‘zbekiston ta’lim tizim ihaqida umumiy ma’lumot
Ta'lim muassasalarining turlari
O'zbekistonda quyidagi oliy ta'lim muassasalari mavjud:
• Universitet;
Do'stlaringiz bilan baham: |