Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

152 

 

Ko‗p turli tashqi savdo faoliyati tayyor mahsulotlar savdosiga tovar bo‗yicha 

ixtisoslashuviga,  mashinalar  va  uskunalar,  xizmatlar  va  xomashyo  savdosiga 

bo‗linadi. 

Xalqaro  savdo

  deb,  dunyo  mamlakatlari  o‗rtasidagi  tovar  aylanmasi 

to‗lovlarining yig‗indisiga aytiladi. Biroq ―xalqaro savdo‖ tushunchasi tor ma‘noda 

ham ishlatiladi. Masalan, rivojlangan mamlakatlar sanoat tovar aylanmasi, yoki bu 

qit‘a, mintaqa tovar aylanmasi bo‗lishi mumkin. Misol uchun, Sharqiy Yevropa va 

shu kabilar. 

Eksport va import mutanosibligi savdo balansini hosil qiladi. BMT statistika 

nashri  butun  jahon  mamlakatlari  birgalikdagi  eksport  qiymatini  xalqaro  savdo 

hajmi dinamikasi bo‗yicha ma‘lumotlar sifatida e‘lon qiladi.  

Tabiiy  hol,  jahon  savdosi  taraqqiyotida  unga  ishtirok  etuvchi  mamlakat 

manfatiga  tayanadi.  Xalqaro  savdo  nazariyasi  tashqi  savdodan  yoki  tashqi  savdo 

oqimi  yo‗nalishidan  manfaatdor  savdo  mamlakatga  o‗z  ixtisoslashuvini 

rivojlantirib,  mavjud  resurslar  ishlab  chiqarishini  oshirish,  shu  orqali  aholi 

faravonligini yaxshilashda muhim vosita bo‗lib xizmat qiladi.