Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya


IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA



Download 4,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/663
Sana24.01.2022
Hajmi4,99 Mb.
#408124
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   663
Bog'liq
Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya darslik

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

145 

 

Transportga  turli  ma‘noda  qarash  mumkin.  Masalan,  u  xo‗jalikning  alohida 



tarmog‗i,  ishlab  chiqarishning  hududiy  tarkibiga  kiruvchi  to‗rt  elementdan  biri. 

Shu  ma‘noda  transport  nafaqat  vosita,  balki  muhim  makroiqtisodiyot  tarmog‗i 

hisoblanadi.  Ayni  vaqtda,  transport  ishlab  chiqarish  infratuzilmasining  asosi 

hamdir. Bu ma‘noda transport ishlab chiqarish kuchlarini rivojlantirish va hududiy 

tashkil qilishning omili ekanligi ko‗rinib turibdi. Demak, transportni tarmoq hamda 

vosita – omil ko‗rinishida o‗rganish mumkin. 

Ta‘kidlash  lozimki,  ayrim  hollarda  transportning  ana  shu  ikki  funksiyasi 

chalkashtirilib  yuboriladi,  uning  makroiqtisodiyot  tarmog‗i  va  infrastruktura 

vazifasini bajarishi orasidagi farq sezilmay qoladi. Vaholanki, ikkinchisi birinchisi 

uchun xizmat qiladi, sharoit yaratadi. 

Transportning  ishlab  chiqarishni  joylashtirishdagi  ahamiyatini  oldingi 

mavzularda ko‗rgan edik. Bu omilga birinchi bo‗lib nemis olimi A.Veber o‗zining 

―sanoat  shtandorti‖da  katta  o‗rin  bergani  ham  bizga  ma‘lum.  Darhaqiqat,  ishlab 

chiqarishni  joylashtirishda  ―qulay‖  yoki  ―noqulay‖  degan  tushunchalarning  o‗zi 

aksariyat  hollarda  transport  omili  orqali  ifodalanadi;  qulaylik  –  arzon  demakdir, 

arzon esa transport jihatidan qulaylikni, yo‗l sarf-chiqimining kamligini anglatadi. 

To‗g‗ri,  fan-texnika  taraqqiyoti,  ishlab  chiqarishda  xomashyo  va  yoqilg‗i 

sarfining  kamayishi,  temir  yo‗llarning  elektrlashuvi,  turli  xil  quvur  transporti, 

yuqori quvvatli elektr uzatish tarmoqlari, dengiz transportini konteynerlashtirish va 

hokazolar  transportning  ishlab  chiqarishni  joylashtirishdagi  rolini  biroz  bo‗lsada 

susaytiradi.  Ammo,  shunga  qaramasdan,  transport  mahsulot  qiymatining 

shakllanishida,  tannarxida  hissasi  katta.  Xususan,  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida 

talabning individuallashuvi, mahsulot turlarining ko‗payishi va ularni o‗z vaqtida 

yetkazib berish (jast in tame) transport ahamiyatini yanada oshiradi.  

Transport  bilan  aholi  joylashuvi,  shaharlar  rivojlanishi  o‗rtasida  katta 

aloqadorlik  mavjud;  biri  ikkinchisini  taqozo  qiladi,  biri  ikkinchisisiz  bo‗lmaydi. 





Download 4,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   663




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish