Namangan muhandislik-qurilish



Download 7,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/252
Sana24.01.2022
Hajmi7,74 Mb.
#408115
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   252
Bog'liq
elektir javoblari

 
B-plunjerli. 
1-
 
vtulka;  2  -  g‟ilof;  3  -  rolik;  4  -  yetakchi  oboyma;  5,6  -  shaybalar;  7  -
etaklanuvchi oboymali shesternya; 8 - bronzali vtulka; 9 - plunjer; 10 - prujina; 11-
prujina tayanchi. 
 
Plunjersiz  muftaga  (2.7-rasm,a)  yetakchi  oboyma  10  shlitsali  vtulka  bilan 
yaxlit  tayyorlangan  bo‟lib,  to‟rtta  ponasimon  o‟yiqchalarga  ega  va  ularga  to‟rtta 
roliklar 7 o‟rnatilgan. Roliklar 7 o‟yiqchalarning toraygan qismiga prujinalar 8, «G» 
simon  turtkichlar  9  orqali  siqib  o‟rnatilgan.  Prujinalar  ushlagichlarning  6 
kronshteyniga  tiraladi.  Ushlagich  6  yetakchi  oboymaning  10  o‟yiqchasiga 
o‟rnatilgan.  SHesternya  4  yetaklanuvchi  oboyma  bilan  yaxlit  qilib  tayyorlangan. 
Tayanch  shaybasiz  rolik  va  shesternyalarni  o‟q  bo‟ylab  siljishdan  saqlaydi. 
Zichlagich 2 muftani ifloslanishlardan saqlaydi. Mufta yig‟ilganidan so‟ng g‟ilofni 1 
yetakchi  oboymaga  «valьtsovka»  qilinadi.  Yetakchi  oboymaning  gubchagiga  ikkita 
yarim  muftadan  tashkil  topgan  suruvchi  mufta  14  o‟rnatilgan.  Staterni  ulanganida 
bitta  yarim  mufta  14  (2.7a  -  rasm,  chapda  joylashgani)  buferli  prujinaga  13  ta‟sir 
etadi,  ikkinchisi  esa  15  (2.7a  -  rasm,  o‟ngda  joylashgani)  startyor  o‟chirilganida 
bufer  oldi  prujinasiga  16  ta‟sir  etadi.  Stopor  halqa  18  ikkita  yarim  muftalarni  o‟rta 
holatda ushlab turadi.
 
Plunjerli  muftaning  (2.7b  -  rasm)  shlitsali  vtulkasiga  1  yetakchi  oboyma  4 
qattiq  maxkamlangan  bo‟lib,  unda  to‟rtta  ponasimon  o‟yiqchalarga  ega  va  ularga 
to‟rtta roliklar 3 o‟rnatilgan. Roliklar 3 o‟yiqchaning toraygan o‟lchamiga prujinalar 
10  kuchi  bilan  plujerlar  9  yordamida  siqilgan.  Prujinalar  10  plunjerlarning 
tayanchlariga  11  o‟rnatilgan.  Tayanch  shaybalari  5  va  6  roliklarni  3  o‟q  bo‟ylab 
siljishdan saqlaydi. Oboyma 4 g‟ilof 2 bilan himoyalangan.
 
Startyor ishga tushirilganda yetakchi oboymadagi 10 burovchi moment, (2.7a -
rasm) roliklar 7 orqali yetaklanuvchi oboymaning shesternyasiga 4 uzatiladi. Bunda 
roliklar  7,  prujinalar  8  kuchi  va  turtkichlar  9  orqali  yetakchi  oboymani  10  bilan 


 
58 
yetaklanuvchi oboymani shesternyalari 4 orasidagi o‟yiqchalarning toraygan qismida 
siqiladi. 
 
Dvigatel ishga tushgandan so‟ng maxovik yuritmaning shesternyasini starterga 
nisbatan tez aylantira boshlaydi (burovchi moment maxovikdan startyorga uzatiladi). 
SHu  davrda  roliklarni  o‟yiqlarning  kengaygan  tarafiga  surib  siqilishdan  chiqaradi. 
Natijada maxovikdagi burovchi moment startyorning yakor valiga uzatilmaydi.
 
Elektromagnitli majburiy ulovchi, yuritma shesternyasini majburiy ajratuvchi, 
plunjersiz  rolikli  erkin  aylanuvchi  muftali  va  masofadan  boshqariladigan 
startyorning umumiy ko‟rinishi keltirilgan.
 
Reduktorli starterlar bir qator afzalliklarga ega, xususan, ularning o‟lchamlari 
va massasi kichik, elektrodvigatellaridagi aylantiruvchi momenti pasayishi hisobiga 
dvigatelni ishga tushirish jarayonida akkumulyator batareyasiga tushadigan yuklama 
qiymati  ancha  kamayadi,  past  temperaturalarda  dvigatellarning  ishonchli  ishga 
tushirish  imkoniyati  ortadi.  SHu  bilan  birga  reduktorli  starterlar  kamchiliklardan 
ham  holi  emas  va  ularning  eng  asosiylari  quyidagilar:  erkin  yurish  muftalariga 
tushadigan yuklama ortadi va ularning ishonchli ishlash darajasi pasayadi; reduktor 
tufayli  va  elektrodvigatel  yakorining  aylanish  chastotasi  yuqoriligi  sababli  starter 
ortiqcha shovqin bilan ishlaydi; yakorь aylanish chastotasining yuqoriligi cho‟tka va 
kollektorlarning ishlash sharotini og‟irlashtiradi va ularni yeyilishini tezlashtiradi. 
 
2.2. Bevosita boshqariladigan starterlar 
Bu  gruppadagi  starterlarga  yuk  avtomobilning  dvigateliga  o‟rnatiladigan 
ST130-B startyori kiradi. Starter ishga tushirish dvigatelini yurgizishga xizmat qiladi 
va  12V  kuchlanishda  quvvatini  0,43  kVt  ga  yetkazadi.  Korpus,  uchirgichi,  yakorь, 
qopqoq va yuritish mexanizmi startyorning asosiy qismlari hisoblanadi. Korpus to‟rt 
qutbli boshmoq va to‟rtta g‟altak elektromagnit hosil qiladi.
 
Korpus  alyuminiy  qotishmasidan  yasalgan  bo‟lib,  unda  himoya  lentasi  bilan 
berkitilgan cho‟tkalarga yaqinlashish uchun darcha bor. Korpusga qutbli boshmoqlar 
vintlar  bilan  mahkamlanib,  bu  boshmoqlarga  mis  lentadan  iborat  g‟altaklar 
kiygizilgan.  G‟altaklar  uyg‟otish  chulg‟amini  hosil  qilib,  uning  bir  uchi  bosh 
qismaga,  ikkinchisi,  ya‟ni  ikkita  parallel  tarmoqqa  bo‟lingani  musbat  cho‟tkalarga 
ulanadi.  Dvigatelni  ishga  tushirishda  richag  vositasida  uchirgichi  qalpoqchasiga 
bosiladi,  natijada  qo‟zg‟aluvchan  kontakt  qismlarni  tutashtiradi.  Starter  zanjiriga 
ulanadi va akkumulyator batareyasidan tok oladi.
 
Starter  qopqog‟ida  (2.8  -  rasm)  to‟rtta  cho‟tka  tutkich  bo‟lib,  bulardan 
qopqoqdan  izolyatsiyalangan  ikkitasi  musbat  cho‟tkalar,  izolyatsiyalanmagan 
ikkitasiga tmanfiy cho‟tkalar o‟rnatilgan. CHo‟tkalar MGS va MGSA qotishmasidan 
yasalgan  (M  -  mis,  G  -grafit,  S-qo‟rg‟oshin,  A  -  alyuminiy).  Musbat  cho‟tkilar  ip-
gazlama bilan izolyatsiyalangan egiluvchan ko‟p tomirli simlar vositasida uyg‟otish 
chulg‟amida  uchlariga  ulangan,  manfiy  cho‟tkalar  xuddi  shunday  simlar  vositasida 
korpusga,  ya‟ni  massaga  ulangan,  biroq  ular  izolyatsiyalanmagan.  CHo‟tkalarni 
cho‟tka  tutqichlarning  egilgan  yassi  prujinalari  0,9  -  1,3  kgk  bilan  bosib  turadi. 
qopqoqqa bronza-grafit vtulka 4 o‟rnatilgan.
 
Starter  yakori  (2.8  -  rasm)  kollektor,  chulg‟am,  o‟zak  va  valdan  tuzilgan. 
Valga o‟zak plastinalari mahkamlanadi va unda yuritish mexanizmi vtulkasi surilishi 
uchun shlitsa bor.
 


 
59 
 
2.8 - rasm. ST130-B starteri
 
1 - qopqoq; 2 - cho‟tka tutqich; 3 - prujina; 4 - vtulka; 5 - vint uchun teshik; 6 
-izolyatsiya; 7 - kollektor; 8 - o‟zak; 9 - chulg‟am; 10 - val; 11 - val shlitsalari; 12 -
tashqi oboyma; 13 - plunjer; 14 - rolik; 15 - ichki oboyma; 16 - bronza grafit vtulka; 
17-kojux. 
 
 
Uyg‟otish  chulg‟ami  joylashgan  to‟rt  qutibli  induktor  starter  qorpusidir. 
CHulg‟amlarni  ulash  sxemasi  2.8  -  rasmda  ko‟rsatilgan.  Yakor  zanjirida  va 
ta‟minlash  manbaida  uyg‟otish  chulg‟amlari  ketma  -  ket  ulangan  starterlar  ko‟p 
tarqalgan.  CHunki  joyidan  qo‟zg‟alishda  bu  elektr  dvigatellar  katta  moment  hosil 
qiladi. Lekin elektr dvigatel valida yuklanish kamayishi bilan yakorning aylanishlar 
soni  ortadi  va  dvigatel  yurib  ketgach,  starter  yuk  butunlay  tushmaydi;  bunda 
yakorning  aylanishlar  soni  bir  necha  minggacha  (5-7  ming  ayl/min)  ko‟tariladi. 
Yakorning aylanish tezligi haddan tashqari ortib kenishining oldini olish uchun ba‟zi 
starterlarda  tormoz  qurilmasi  ishlatiladi  yoki  induktor  qutiblaridan  biriga  chulg‟am 
SH  (shuntli)  o‟rnatiladi;  bu  chulg‟am  ta‟minlash  manbaining  to‟la  kuchlanishiga 
ulangan  bo‟ladi.  Starter  yuk  kamroq  tusha  borishi  bilan  ketma  -  ket  ulangan 
uyg‟otish  chulg‟ami 

Download 7,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish