Mavzu: Multisim dasturining yaratilish tarixi, xususiyatlari, bosh ishchi oynasi. Ishdan maqsad

Sxemalarni  tahlil  qilish. 

Multisim  dasturida  asos  qilib  olingan  ulchash 

asboblariga  ega  boʻlgan  elektron  laboratoriya  kontseptsiyasi  elektron  kurilmalara 

kechadigan jarayonlarni hisoblash ishini keskin soddalashtiradi. Sxema tuzilgandan 

va  unga  kerakli  ulchash  asboblari  ulangandan  keyin  taxlilni  boshlash  uchun 

Activate/Stop  knopkasini  bosish  etarli.  Xuddi  real  laboratoriyada  real  ulchash 

asboblari  bilan  ishlagandagidek  toklar,  kuchlanishlar  va  karshiliklarning 

hisoblangan kiymatlari ulchash asboblarining ekranlarida koʻrinadi. 

Modellashning keyingi etapida sxemani oʻzgartirish, elementlarni almashtirish, 

yangi  elementlarni  qoʻshish,  asboblarni  boshqa  nazorat  nuqtalariga  ulash  va  h.k. 

ishlarni bajarish  mumkin.  Oʻzgartirishlar  kiritilgandan  keyin sxema  Activate/Stop 

knopkasi  yoramida  qaytadan  aktivlashtiriladi.  Sxemaga  ulangan  asboblarga  mos 

holda EWB dasturi quyidagi tahlilarni bajarish uchun avtomatik ravishda sozlanadi:   

—  DC  Operating  Point  —  sxemaning  oʻzgarmas  tok  rejimini  hisoblash 

(oʻzgarmas  tok  va  kuchlanishlarni  oʻlchash  uchun  multimetr,  ampermetr  yoki 

voltmetrlar ulanganda); 

—AC  Frequency  —  chastotaviy  xarakteristikalarni  hisoblash  (ACHX  va 

FCHX  oʻlchagichlari  ulanganda  yoki  garmonik  tok  va  kuchlanishlarni  oʻlchash 

uchun multimetr, ampermetr yoki voltmetrlar ulanganda);   

—Transient — oʻtish jarayonlarini hisoblash (ostsillografdan foydalanilganda). 

Yuqorida  koʻrsatilgan  tahlillarni  Analysis  menyusining  mos  komandarini 

tashlash yoʻli bilan ham bajarish mumkin.  

Multisim dasturida sukut boʻyicha sonli integrallash uchun juda katta qadam 

oʻrnatilgan.  Oʻtish  jarayonlari  tahlili  aniqligini  orttirish  uchun  Analysis\Analysis 

Option\Transient  tanlanadi va  EWB  dasturining quyidagi  parametrlari  oʻrnatiladi: 

ITX4 - 100...1000 va TRTOL = 1 ... 0,1.  

Multisim  dasturi  yordamida  yuqorida  keltirilgan  uch  xil  tahlildan  tashqari 

quyidagilarni ham bajarish mumkin:   

•  spektral  tahlil  (Fourier),  ichki  shovqinlar  spektrining  tahlili  (Noise), 

nochiziqli buzilishlarni hisoblash (Distortion);  

• sxema elementi parametrlari variatsiyasi ta’sirini tahlili (Parameter sweep);  

• qurilma xarakteristikalariga harorat oʻzgarishi ta’sirining tahlili (Temperature 

sweep);  

• modellanayotgan zanjir xarakteristikalarining nollari va qutblarini hisoblash 

(Pole-Zero);  

• oʻtkazish xarakteristikasini hisoblash (Transfer Function);  

•  komponentlar  parametrlari  oʻzgarganda  sxemaning  sezgirligini  va 

xarakteristikalarining  oʻzgarishini  hisoblash  (Sensitivity,  Worst  Case  i  Monte 

Carlo).