Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

nobozor  muhitni  ketmaket  yo’q  qiluvchi 
nodavlatlashtirish usullari. 
Bular byudjet hisobiga korxonalarning shini yaxshilash, 
davlat  buyurtmasini  qisqartirish,  kredit  qarzlardan  voz  kechmaslik,  xususiy 
investitsiya  sharoitlarini  davlat  korxonalariga  tatbiq  etishlardan  iboratdir.  Bu bozor 
munosabatlariga yo’l ochadi. 
 
 
10.2. 
Х
ususiylashtirishni amalga oshirish 
 
Agar
 
xususiylashtirish keng qo’llanilsa ayrim shaxslar, sotiladigan kor-xonalar, bank, 
yangi  hissadorlik  jamiyatlar,  chet  firmalarning  jamoa  a’zolari  mulkdorlar  qatoriga 
qo’shilib boradilar va Z-jadvalda iqtisodiyotni nodavlatlashtirish usullari berilgan.  
Jadvalda  iqtisodiyotning  nodavlatlashtirishga  xos  usullarini  ko’rsatuvchi 
tomonlarni  umumlashtirilgan  holda  ko’rsatishga  harakat  qildik.  Bularni  alohida-
alohida  qo’llaniladi,  deb  bo’lmaydi.  Bu,  albatta  taraqqiy  etgan  g’arb  mamlakatlar 
tajribasi asosida tuzilgan. Lekin respublika sharoitlarini hisobga olgan holda bulardan 
muvaffaqiyatli  foydalanish  va  bu  bizning  shakllanayotgan  bozor  iqtisodiyotimiz 
uchun katta foyda keltirishi mumkin. Bu to’rt usul bozor usuliga o’tgan mamlakatlarga 
xos bo’lib, ularda privatizatsiya oldindan hal qilingan. O’zbekiston uchun esa hozirgi 
asosiy  vazifa  —  privatazatsiyani  to’la  amalga  oshirishdir  va  ayniqsa  hududiy  mulkni 
o’rta korxonalarga ham tarqatishdir. 
Amalda  yuqorida  keltirilgan  to’rt  usul  birgalikda  olib  boriladi.  Lekin 
iqtisodiyotni  nodavlatlashtirishda  liberallashtirish  va  xususiylashtirish  bir-birini 
to’ldirib  keladi.  Chunki,  bularning  o’ziga  xos  katta  ustuvorliklari  mavjud. 
Liberallashtirishni  olsak,  u  bozor  eshiklarini  keng  ochib  qo’yadi.  Bunda  bozorning 
ichki  tuzilishi  o’zgarib  boradi  va  iqtisodiyotning  nodavlatlashuviga  yordam  qiladi 
hamda  monopollashuvni  zaiflashtiradi. 
Х
ususiylashtirish  esa  birdaniga  bunday 
o’zgarishlarga  olib  kelmaydi.  Chunki,  faqat  mulk  shakli  o’zgaradi,  bozorda  darrov 
o’zgarishlar  yuz  bermaydi  va  o’sha  tovar  kamchilligi,  monopoliya  mavjudligi,  tovar 
sifatining pastligi saqlanib qolaveradi. 
 
 
 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
75 
3-jadval