Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

iletişim edincinin
” varlığına işaret etmiştir. Aynı konu çeviri bağ-
lamında 
iki dillilik
 ve 
çeviri edinci 
üzerindeki araştırmalarda yola çıkarak 
açıklanmaya çalışılmıştır. Buna göre her ikisinin de birbirinden farklı iki 
olgu olduğu ortaya çıkmış, örneğin küçük yaşlarda ikidilli çocuklarda çe-
virinin  istemli  bir  edim  olmasına  karşın  (Vygotsky’  e  göre  güdümlü), 
onun toplumsal bakımdan bir işlevi olmaması, çeviri edinciyle, ikidillili-
ğin yollarını birbirinden ayırmıştır. Bir başka deyişle, çeviri edincinin, dil-
sel  bilginin  ekinsel  bilgiyle  yoğurularak  dilde  bireysel  yaratıcılığın  ön 

---

 
97 
plana geçmesi şeklindeki bir tanımı, çeviri alanıyla ilgili olanları edimbi-
lime  yönlendirmiştir.  Edimbilim  bağlamında  yer  alan  söylem  çözümle-
mesi ve sözeylem gibi kuramlar çeviribilimin yönünü değiştirmiş ve çeviri 
kuramcılarını, okur ya da erek okur ve ekinin yanı sıra, “amaç”ı da göze 
alan modeller oluşturmaya yöneltmiştir.  
Sonuç olarak, çeviri ediminin tarihsel olarak geçtiği dilbilimsel evreler, 
1980 ve 1990’lı yıllar arasındaki çeviribilim incelemelerini de etkilemiş-
tir. Bundan böyle, çeviribilim alanında ürün odaklı ve süreç odaklı araş-
tırmalara yer verilip, çeviribilim alanında daha işlevsel kuramlar gelişti-
rilmeye başlamıştır.  

---

 
98 
V. BÖLÜM 
Çeviribilim
 
ve Dilbilim Odaklı  
Yaklaşımlar  
1980’den başlayarak günümüze değin çeviribilime, dilbilim ve çeviri-
bilim odaklı olmak üzere iki türlü yaklaşımda bulunulmuştur. Dilbilimin 
çeviribilimin sınırlarını çizmedeki rolü ve çevirinin kuramlarının şekillen-
mesindeki işlevi kuşkusuz yadsınamaz. Bu alandaki çalışmalar, özellikle 
dilbilim kuramlarının çeviride uygulamaya nasıl geçirilebileceği üzerinde 
odaklanmış ve araştırmalar çeviri eğitimi üzerinde odaklanmıştır. Bundan 
böyle,  bu bölümde çeviribilime dilbilim odaklı yaklaşımda  bulanan ku-
ramcıların  çeviri  edimine  bakışları  ve  dilbilimdeki  hangi  kuramlardan 
yola çıkarak çeviri sorunlarına çözüm getirmeye çalıştıkları veya çeviriye 
niçin dilbilim odaklı yaklaştıkları kendi yapıtlarından yola çıkarak açık-
lanmaya çalışılacaktır.