Book · September 005 citations 35 reads 4,397 author

7.5. Skopos kuramı 
Skopos
  Grekçe  kökenli bir  sözcüktür.  Bu  sözcük  “amaç, erek”  anla-
mına  gelir.  Geniş  anlamıyla,  bir  amaç  doğrultusunda  çeviri  yapmaktır 
(Vermeer 1996: 4). Vermeer’in kuramında bu sözcüğün “
çevirmenin ni-
yeti
” (intention)
21
, 
çeviri metnin amacı
 (skopos), 
çevirinin işlevi
 (func-
tion)” şeklinde genişletildiği görülür. Bu ise, “amaç” sözcüğünün çeviri 
metnin amacıyla sınırlı kalmadığını gösterir. Bir başka deyişle salt çeviri 
metnin amacıyla sınırlı kalınması kuramı, geriye dönük olarak kaynak me-
tine yönlendirir. Bu ise, kuramın uygulama alanındaki işlevselliğine gölge 
düşürür. Örneğin, çevirmenin baştaki amacıyla çevirinin erek ekindeki iş-
levi birbiriyle örtüşmeyebilir (Vermeer 1996: 7-8). Bundan böyle bu ku-
ramda çeviri metinin amacı kadar, çevirmenin ve işverenin amacı da be-
lirleyici  rol  oynar.  Vermeer’e  göre  “amaç”  çevirmenin  hedeflediği  son 
nokta “ereğe
22
”(hedef) varmak üzere bir dizi eylemin yerine getirilmesi-
dir. Bunlar sırasıyla şu şekilde sıralanır (Vermeer, 1989: 177): 
1.
 
Çeviri süreci sırasında  yerine getirilen bir dizi eylem ve hedefi 
(Çevirmenin niyeti) 
2.
 
Çevirinin biçemi ya da kipi, (çeviri metnin amacı) bundan böyle, 
çevirmenin bu kipi kullanmadaki amacı 
3.
 
Çeviri ürünün hedefi, bundan böyle geleceğe yönelik işlevi (Çe-
virinin işlevi) 
Bundan böyle, “çevirmen”, “işveren” ve “alıcı” arasında çeviri süreci 
öncesinden başlayarak çeviri süreci sırasında alınan kararların ve buna uy-
gun olarak yerine getirilen eylemlerin tümünün bir amacı olup, bu amaçlar 
zinciri çeviri eyleminde ereğe ulaşmada geçirilen evreler olarak da değer-
lendirilir.  
Skopos kuramı daha geniş kapsamlı ele alınacak olursa, bu kuram, “