Tarbiyainstituti m illiy va harakatli

4.1.5.  HakamUk qiUsh
Har  bir  o‘yin  obyektiv  va  odilona  hakamlikni  talab  qiladi.  Agar 
belgilangan  qoidalaming bajarilishini diqqat bilan jiddiy kuzatilmasa, 
o‘yin  o‘zining  ta’lim-tarbiyaviy  qimmatini  yo'qotadi.  Hakamlikni 
ko‘pincha,  o‘yin  rahbarining  o‘zi  bajaradi.  Ammo  bu  ishni 
o‘ynovchilardan 
birortasi 
(bolalaming 
o ‘zlari  saylagan 
yoki 
o‘qituvchi tayinlagan  o'quvchi)  bajargani m a’qulroq.  Bu  tadbir bola- 
larda  tashkilotchilik  malakalarini  tarbiyalashda  yordam  beradi.  Agar 
o‘yinda  bolalardan  birortasi  hakamlik  qilsa,  rahbar  o'zining  fikr- 
mulohazalarini  o‘ynovchilarga  hakamlik  vazifasini  bajarayotgan 
o‘quvchi orqali aytadi
Rahbar  —  hakam  o'yinning  borishini  diqqat  bilan  kuzatishi  va 
imkoni  boricha  har  bir  o‘yinchini  nazorat  qilib  turishi  lozim.  Faqat 
shundagina  o'yinning  natijasiga  obyektiv  baho  berish  mumkin. 
Shuni  unutmaslik  kerakki,  xolis  turmagan  hakamga  o‘ynovchilar 
ishonmay,  u  bilan  hisoblashmay  qo‘yadilar.  Bunday  liakamning 
obro‘si qolmaydi.
Rahbar  —  hakam  jamoalarning  kuchi  va  ulardagi  o'yinchilar 
soni  teng  bo‘lishini,  shuningdek,  ishtirokchilar uchun  bir xil  sharoit 
yaratilishini,  ya’ni  ular  o'ynaladigan  joy,  asbob-uskunalar  va 
boshqalar bilan bir xil ta ’minlanishini hisobga  olishi  lozim.
Hakam 
o'yinda 
qo'polliklarga 
yo‘l 
qo‘ymasligi, 
o‘yin 
usullarining 
to ‘g‘ri 
bajarilishini 
kuzatib 
turishi, 
o‘yindagi 
harakatlami  takomillashtirishga  va  chaqqonlikni  orttirishga  e’tibor 
berishi  kerak.  Hakam  o‘yin  jarayonida  tarbiyachi  rolini  ham 
bajarishi, 
bolalarga 
kelgusida 
zarur  bo‘ladigan  xislatlar  va 
maiakalami shakllantirishi hamda  mustahkamlashi kerak.