O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Dishan  qal’a  – 

Tashqi  shahar  (qal’a)  deb,  ikkinchisi  esa 

Ichan  qal’a 

–  Ichki 

shahar (qal’a) deb atalgan. 

Malumki, Sharqda shaharning ichki qismi, ya’ni markazi Shahriston, tashqi qismi esa Rabod 

deb atalgan. 

Ichan  qal’a. 

Ichan  qal’a  bobolarimizdan  qolgan  Markaziy  Osiyodagi  yirik  va  noyob 

me’moriy yodgorlikdir. Ichan qal’a Xiva shahrining ichki qal’a (Shahriston) qismidir. 

Ichan qal’a Dishan qal’adan devor bilan ajralib turadi. Unga Bog‘cha, Polvon, Tosh va Ota 

deb nomlangan to‘rtta darvoza orqali kirilgan. 

Xorazm o‘lkasi me’morchiligining ajoyib obidalari – madrasa, masjid, xon saroyi, ma’muriy 

binolar, bosh maydon va minoralar Ichan qal’ada joylashgan. 

---

Muhammad Rahimxon, Olloqulixon va Muhammad Aminxon hukmronliklari davrida Ichan 

qal’ada  keng  ko‘lamli  bunyod  korlik  ishlari  amalga  oshirildi.  Muhtasham  saroy,  madrasa  va 

maqbaralar barpo etildi. Ko‘hna arkdagi saroy qurilishi tugallandi. 

Muhammad  Aminxon  Ichan  qal’aning  g‘arbiy  qismidagi  Ko‘hna  ark  yoniga  Kalta  Minor 

nomi  bilan  mashhur  bo‘lgan  minorani  qurdirdi.  Ichan  qal’ani  bunyod  etishda  Xiva  me’morlari 

Markaziy  Osiyoda  qadimdan  davom  etib  kelayotgan  an’ana  –  inshootlarni  ro‘parama-ro‘para 

qurish usulidan foydalanishgan. Bu usul „qo‘sh“ deb ataladi. 

Bundan  tashqari,  binolarni  alohida  ansambl  holida  qurish  an’analariga  ham  amal  qilingan. 

Masalan, Polvon  darvozasi  oldidagi  bir necha masjid, madrasa, hammom, toqi, karvonsaroy va 

xon saroyi ana shunday o‘ziga xos ansamblni tashkil etadi. Noyob me’morchilik obidasi bo‘lgan 

Ichan  qal’a  1961-yilda  me’moriy  yodgorlik  sifatida  alohida  muhofazaga  olingan  va  muzey-

qo‘riqxonaga aylantirilgan. Uning maydoni 26 ga.ni tashkil etadi. Unda 54 ta tarixiy-me’moriy 

obida  joylashgan.  1969-yildan  muzey-qo‘riqxona  Xiva  „Ichan  qal’a  muzey-qo‘riqxonasi“  deb 

ataladi. 1990-yilda Ichan qal’a Butunjahon yodgorliklari ro‘yxatiga kiritildi.