Biologiya 5 new indd



Download 5,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet58/118
Sana22.01.2022
Hajmi5,35 Mb.
#400272
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   118
Bog'liq
5-biologiya

edurtm_uz
9



b
3-rasm .  O‘simlikning  avtotrof  (a)  va  hayvonning  geterotrof  (b)
oziqlanishi.
4.  A y iris h   -   organizm  uchun  zararli  bo ‘ lgan  mahsulotlarni  tash- 
qariga  chiqarish.  Masalan,  karbonat  angidrid,  mochevina,  ortiqcha 
tuzlar  organizmdan  chiqarib  yuboriladi.
5.  T a ’ s irla n is h   -   tirik  organizmga  biror  narsa  bilan  ta ’sir 
o ‘tkazilsa,  qochish,  qisqarish  bilan  javob  qaytaradi.  Masalan,  tip- 
ratikanga  q o ‘ l  tekkizilsa,  yumaloqlanib  oladi.  Uyatchan  mimoza 
barglariga  q o ‘ l  tekkizilganda,  barglari  yumiladi  (4-rasm).
6.  H a ra k a tla n is h   -   ko‘ pchilik  hayvonlar  faol  b o ‘ lib,  tez  yugurish 
(yoki  yurish,  uchish)  orqali  dushmandan  qochadi  yoki  ozuqa  ko‘ p

b
4 -ra sm .  Qo‘ l  tekkizilganda  tipratikanning  (a)  va  uyatchan 
mimozaning  (b)  ta’sirlanishi.
10



b
5 -ra sm .  Hayvonlarning  aktiv  (a),  o‘simliklarning  passiv  (b)
harakatlari.
joyga  boradi  (5-rasm,  a);  o ‘ simliklarda  passiv,  barglarini  yo rug ‘ lik- 
ka  intilishi,  kungaboqar  gulining  quyoshga  burilishi  ko‘ rinishida 
namoyon  bo ‘ ladi  (5-rasm,  b).
7. 
K o 'p a y is h   -   tirik  organizmning  o ‘zidan  nasl  qoldirishi  bo‘ lib, 
jinssiz  va  jinsiy  usulda  amalga  oshadi.  Jinssiz  ko‘ payish  bitta  or­
ganizm  ishtirokida  boradi  va  ikkiga  b o ‘ linish,  kurtaklanish  yoki 
sporalar  yordamida  ko‘ payish  hamda  boshqa  usullar  yordamida 
amalga  oshadi.  Jinsiy  ko‘ payishda  ikkita  organizm  ishtirok  etadi, 
irsiy  axborot  almas hinadi.  Jinsiy  ko‘ payishda  ishtirok  etuvchi  hu­
jayralar  gametalar  deyiladi.
6 -ra sm .  O‘simlikning  o‘sishi  va  rivojlanishi.
8. 
O ‘ sish  va  riv o jla n is h .  Har  qanday  tirik  organizm  o ‘sadi  va 
rivojlanadi  (6-rasm).  O‘sish  -   bu  tuzilishini  saqlagan  holda  miqdor
11


jihatdan  ortish,  rivojlanish  esa  sifat  jihatdan  o ‘zgarishdir.  Masa­
lan,  urug‘dan  ekilgan  o ‘simlik  kattalashib  boradi,  ya’ ni  o ‘sadi.  Shu 
bilan  birga  o ‘zgarib  poyasi  yo‘g ‘onlashadi,  barglari  yoziladi  va  gul- 
lab  meva  beradi,  ya’ ni  rivojlanadi.
Yuqorida  keltirilgan  belgilarga  ega  organizmlar 

Download 5,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish