Biologiya 5 new indd

Respublika
 
Ta'lim Markazi
ket  o ‘ rnashgan  b o ‘ lib,  ildizi  b o ‘ lmaydi.  T u p ro q q a   rizoidlari  bilan 
birikadi.  Sporalari  y o rd a m id a   k o ‘ payadi.  Sporalari  q o ‘ n g ‘ ir  rangli 
k o ‘sakch alarda  yetiladi.  Qulay  sha roitg a  tushgan  spo rad an  yashil 
nozik  s u v o ‘tga  o ‘xshash  ipcha  o ‘sib  chiqadi  (3 5-ra sm ).
Q i r q b o ‘ g ‘ im  -   poya  va  barglari  k o ‘ p  b o ‘g ‘ im larga  b o ‘ linganligi 
sababli  shunday  nom langan  (3 6 -ra sm ).  Ular  y o ‘sinlardan  farq  qi­
lib,  ildiz  va  ozuqa  t o ‘ playdigan  ildizpoyaga  ega.  Dala  q ir q b o ‘g ‘ imi 
ikki  xil  poya  hosil  qiladi.  Erta  b a horda  q o ‘ n g ‘ ir  ra ngd agi  poya 
o ‘sib  chiqadi.  Uning  uchki  qism id a   spo ra  beruvchi  boshoq  hosil 
b o ‘ ladi.  Yozda  yashil,  nozik  spora  beruvchi  poya  rivojlanadi.  Yoz- 
gi  poya  fo to s in te z   qilib,  ildizpoyada  zaxira  m o d d a   t o ‘ playdi.  Dala 
q ir q b o ‘g ‘ imining  yashil  poya  va  barglaridan  tayyorlangan  d a m lam a 
ta b o b a td a   siydik  haydovchi  vosita  sifatida  q o ‘ llaniladi.
Q ir q q u lo q   -   patsim on  uzun  po yada  k o ‘ plab  barglari  joylashgan, 
ildizpoyali  k o ‘ p  yillik  o ‘simlik  (3 7 -ra sm ).  Yoz  oylarida  barg  ostida 
q o ‘ n g ‘ ir  b o ‘ rtm a  -  
sorus
  hosil  qiladi.  Soru sda  spo rala r  yetiladi. 
Q ad im da  iqlim  issiq  va  nam  b o ‘ lgan  sha roitd a  daraxtsim on  qirq- 
q u lo q la r  uchragan.  Ularning  uzunligi  2 0 - 2 5   m e trg a c h a   yetgan. 
Iqlimning  keskin  o ‘zgarishi  natijasida  daraxtsim on  q irq q u lo q la r  no­
bud  b o ‘ lib,  keyinchalik  to s h k o ‘ mir  qatlam larini  hosil  qilgan.  Hozir- 
da  bu  o ‘sim liklar  asosan  k o ‘ p  yillik  o ‘t  k o ‘ rinishida  uchraydi.  Xona 
o ‘simligi  va  manzarali  o ‘simlik  sifatida  ekiladi.  Ayrim  qirq q u lo q la r- 
dan  ta b o b a td a   gijjaga  qarshi  kurashishda  foydalaniladi.
3 5 - r a s m .   Funariya  y o ‘ sini.
3 6 - r a s m .   Q i r q b o ‘ gim.
44

---

Q edurtm _uz