O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

OVQATLANISH FIZIOLOGIYASI. 

ASOSIY ENEGGETIK VA PLASTIC  

OZIQ MODDALAR

 

Bu  qismda  asosiy  (oqsillar,  uglevodlar  va  yog‘lar)  va 

qo‘shimcha  (vitaminlar,  ma’danli  moddalar  va  bosq.)  ozuqa 

moddalari, ularning o‘ziga xos xususiyatlari, inson organizmida tutgan 

o‘rni, manba'lari, ularga bo‘lgan talab va ehtiyojlar haqida zamonaviy 

ma'lumotlar keltirilgan. 

Hozirgi  paytda  yer  yuzidagi  aholining  1  mlrd.dan  ko’prog’i 

to’yib  ovqatlanmayotgan  yoki  och  qolayotgan  yoki  och  qolyotgan 

bo’lsa,  taxminan  yana  shuncha  kerakligidan  ko’p  miqdorda 

ovqatlanish  sababli  aziyat  chekmoqda.  Bu  noxush  holatning  oldini 

olishda eng muhim tadbir aholi orasida ratsional, ya’ni to’g’ri yoki 

oqilona  ovqatlanishni  joriy  qilish  kerak.  Ratsional  ovqatlanishga 

o’tishda  esa  qator  omillarga,  jumladan  ob-havo  sharoitiga, 

insonlarning  yoshi,  jinsi  bajaradigan  mehnati  xususiyatlariga  tegishli 

e’tibor  berish  lozim.  Shuning  uchun  ushbu  qismda  keltirilgan 

ma’umotlar  (turli  oziq-ovqat  mahsulotlarini  qabul  qilishga  nisbatan) 

aytib o’tilgan omillarni hisobga olingan holda berilgan. 

Yana  shu  narsa  muhimki  aholi  turli  guruhlarining  ovqatlanish 

me’yorlari  tamoman  o’zgarmas  miqdor  bo’lmasdan  u  turli 

ob’yektiv  omillar  ta’sirida  (masalan  ekologik  omillar)  o’zgarib 

turadi.  

Biz  kishilar  uchun  ovqatlanish  me’yorlarini  aniqlashda  nafaqat 

sobiq ittifoq davrida qilingan me’yor jadvallaridan (1982 va 1992 yillar) 

yana  O’zbekiston  Respublikasida  ishlab  chiqilib  joriy  qilingan 

ma’lumotlardan ham foydalandik. 

---

186 

 

Asosiy  energetic  va  plastic,  yani  qurilish  vazifasini  o‘tuvchi 

moddalarga oqsillar, yoglar va uglevodlar kiradi.