Umumiy ovqatlanish sohasi sub’ektlarining tasniflanishi
9
№
Tasnifiy belgilari
Tasniflanishi
1.
Maqomiga ko‘ra
-jismoniy shaxs maqomiga ega yakka tartibda
faoliyat yurituvchi sub’ektlar;
-huquqiy shaxs maqomiga ega sub’ektlar (korxona
va tashkilotlar).
2.
Mulk shakliga ko‘ra
-shaxsiy yoki xususiy mulkka asoslangan
korxonalar;
- jamoat mulkiga asoslangan korxonalar;
- davlat mulkiga asoslangan korxonalar;
- aralash mulkka asoslangan korxonalar;
-xorijiy davlatlar va fuqarolar mulkiga asoslangan
korxonalar.
3.
Joylashuviga ko‘ra
- shaharlarda;
- qishloqlarda;
- mehmonxonalar qoshida;
- mahalla markazlarida;
- ta’lim muassasalari qoshida, vagonlarda;
- dam olish va sog‘lomlashtirish oromgohlarida;
- ishlab chiqarish korxonalarida;
- turli xildagi klublarda;
- bozorlar qoshida;
- avtotrassa bo‘ylarida;
- aeroportlarda;
- portlarda;
- kemalarda;
- boshqa ruxsat etilgan joylarda.
4.
Xizmat shakliga ko‘ra
- o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatuvchi shved stoli
usulida;
- ofitsantlar xizmatidan foydalanuvchi;
- aralash;
- mahsulotlarni yetkazib beruvchi (uyga, dam olish
9
Шарипов Т. С. Умумий овқатланиш корхоналари самарадорлигини оширишнинг ташкилий-иқтисодий
механизмларини такомиллаштириш (Самарқанд вилояти мисолида) и.ф.н. илмий даражасини олиш учун
диссертация. - С.: СамИСИ, 2010.
113
joylariga, ish joylariga);
- ko‘chma xizmatni amalga oshiruvchi.
5.
Xizmat darajasiga
ko‘ra
- lyuks;
- oliy;
- birinchi;
- ikkinchi;
- uchinchi daraja.
6.
Tashkiliy tuzilishiga
ko‘ra
- tizimli;
- mustaqil.
7.
Ixtisoslashuviga ko‘ra
- ixtisoslashmagan;
- ixtisoslashgan (mahsulotlar assortimenti bo‘yicha,
ma’lum millatlar taomlari bo‘yicha, milliy taomlar
bo‘yicha, iste’molchilar guruhlari bo‘yicha,
xizmatlar bo‘yicha).
8.
Faoliyat muddatiga
ko‘ra
-doimiy (yil davomida, butun sutka davomida);
-mavsumiy (yilning ma’lum mavsumlarida,
kunning aniq bir ovqatlanish davrida).
9.
Tashkiliy shakliga
ko‘ra
- restoran;
- kafe;
- bar;
- oshxona;
- choyxona;
- bazmgoh – to‘yxona;
- tamaddixona va boshqalar.
10.
Joylashuvi va
harakatiga ko‘ra
- statsionar (muqim bir joyda turuvchi);
- harakatdagi (avtooshxona, vagon-restoran, kupe-
bufet, avto-bufet va boshqalar).
Umumiy ovqatlanish korxonasi - ma’lum turdagi korxona xizmatlarining
o‘ziga xos belgilarining mavjudligi, mijozlarga ko‘rsatilgan xizmat sifatining
darajasi va sharoiti bilan ifodalanadi. Umumiy ovqatlanish korxonalarining beshta
turi mavjud: restoran, bar, kafe, oshxona, tamaddixona (yahna ovqatlar).
Korxonaning turini belgilashda quyidagilarga e’tibor beriladi:
realizatsiya qilinadigan mahsulotlar assortimenti, ularni tayyorlashdagi
turli-tumanlik va murakkablik;
texnik jihozlanish- moddiy baza, injener-texnik jihoz va uskunalar bilan
ta’minlanishi, bino tizimi, arxitektura-rejalanishi va h.k.;
114
xizmat qilish usullari;
xodimlarning malakalari;
xizmat ko‘rsatish sifati, binoning ichki bezagi, ahloq-odob, muomala,
estetika va h.k.
Restoran va barlarga korxona toifalari sifatida lyuks, oliy va birinchi toifali,
degan nomlar beriladi. Kafe, oshxona, tamaddixonalar toifalarga bo‘linmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |