O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Arrian Flaviy 

Arrian Flaviy (taxminan 95—175) — yirik yunon yozuvchisi, tarixchisi 

va  geograf  olimi, asli  Kichik  Osiyoning Nikomadiya  shahridan. U  "Iskandar 

haqida",  "Parfiyaliklar  haqida",  "Hindiston"  va  7  jildlik  "lskandarning 

yurishlari" nomli kitoblar muallifidir. 

O’zbekiston  va  Eronning  qadimiy  tarixini  o’rganishda  Arrianning 

"Iskandarning  yurishlari"  nomli  asari  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Unda 

fotihning  O’zbekiston,  Eron  hududlari  va  boshqa  mamlakatlarga  istilochilik 

yurishlari tarixi batafsil bayon qilingan. 

Faqat  Arriangina  Xorazmning  hukmdori  Farasman  va  uning  mohir 

diplomatligi  sabab,  Xorazmning  mustaqilligi  saqlab  qolinganligini  yozib 

qoldirgan.  Arrianning  guvohlik  berishicha  miloddan  avvalgi  329-yili 

Aleksandr  Samarqandda  turganida  Farasman  (Xorazm  hukmdori)  tashrif 

buyuradi.  Xorazm  hukmdori  bu  uchrashuv  chog’ida  Aleksandrga  harbiy 

ittifoq  tuzib,  Qora  dengiz  tomon  yurishni  taklif  qiladi.  So’g’dlik  Spitamen 

qo’zg’olonini  bostirish  bilan  band  bo’lgan  Aleksand  Farsmanga  tashakkur 

aytib,  u  bilan  do’stlik  ittifoqini  tuzadi.  Shu  bilan  birga  hozir  Qora  dengizga 

---

 

20 

hujum  qilish  vaqti  emas,  deydi.    Aleksandr  ishonchini  oqlagan  Farasman 

yunonliklarning  keyingi  harbiy  rejasi  Hind  zaminiga  yurish  ekanligini  ham 

aniqlab oladi.  

Asar  panegrizm  —  maddohlik  ruhida  yozilgan.  Muallif  Iskandar 

Zulqarnayn  va  uning  faoliyatini  ko’klarga  ko’tarib  ulug’laydi.  U  ko’p 

qo’lyozma  manbalar  va  rasmiy  hujjatlar  asosida  yozilgan  bo’lib,  mavzu 

bo’yicha  muhim  va  asosiy  manbalardan  hisoblanadi.Iskandarning 

Spitamendan mag’lubiyatga uchragani haqida ham yozgan. 

Arrian  Flaviyning  "Iskandarning  yurishlari"  asari  nemis  (Myuller 

Leyptsig, 1886) hamda rus (Korenkov, Toshkent, 1912 va M.E.Seigeenko M.-

L., 1962) tillarida nashr etilgan.