Mavzu makroiqtisodiy tahlilning uslubiyoti va usullari reja

Beshinchi bosqich.

 Bu bosqichda "model bilan ishlash" amalga oshiriladi. Model bilan 

ishlashni  SHEHM  yordamida  dilog  rejimida  о‘tkazish  tavsiya  kilinadi.  Model  bilan 

ishlashda, bizning fikrimizcha imitatsion modellardan foydalanish maqsadga muvofikdir. 

 

2.3. Makroiqtisodiy tahlilning amaliy ahamiyati, boshqaruv qarorlarini qabul 

qilishda iqtisodiy tahlil natijalarining о‘rni va ahmiyati. 

Makroiqtisodiy  tahlil  davlat  iqtisodiy  siyosatining  asosiga  aylanib  bormoqda. 

Iqtisodiy siyosat

 – davlat va jamoat institutlarining makroiqtisodiy barqarorlik va iqtisodiy 

о‘sishga  erishish  maqsadida  iqtisodiy  jarayonlarga  tuzatishlar  kiritishga  yо‘naltirilgan 

harakatlari tizimi. Ta’kidlash lozimki, huddi makroiqtisodiyot kabi, makrotahlil ham pozitiv 

va normativ tarkibiy qismlarni  о‘zida mujassam etgan. Pozitiv tarkibiy qism  «Nima sodir 

bо‘layapti?» degan savolga javob beradi va prognoz qilish uchun asos bо‘lib xizmat qiladi 

(bunda  muayyan  faktlar,  nisbatlar  va  raqamlardan  foydalaniladi).  Normativ  tarkibiy  qism 

«Qanaqa bо‘lishi kerak?» degan savolga javob beradi va iqtisodiy siyosat vositalarini ishlab 

chiqish orqali vaziyatni tо‘g‘rilashga yordam beradi. 

Ushbu ikkita tarkibiy qismning uyg‘unlashuvi siyosiy tizimdan qat’i nazar har qanday 

mamlakatning  iqtisodiy  ahvolini  makroiqtisodiy  tahlil  qilishda  namoyon  bо‘ladi. 

Mamlakatlarning iqtisodiy siyosatidagi farqlar birinchi galda pozitiv  va normativ tarkibiy 

qismlarning  ulushi  bilan  belgilanadi.  Davlat  tomonidan  tartibga  solish  tarafdorlarida 

normativ  yondashuv  yaqqol  ifodalangan,  liberallarda  esa  bilim  orttirishga  (pozitiv) 

yо‘naltirilganlik ustunlik qiladi, ular kо‘proq bozorning kuchiga ishonib, bozor erkinligini 

---

 

 

nazarda tutadi, davlat tomonidan ta’sir etishning bilvosita, tuzatish kirituvchi vositalaridan 

foydalanishni afzal kо‘radi: 

• iqtisodiy vaziyatni monitoring qilish; 

• iqtisodiyotda amal qiluvchi sababli-oqibatli mexanizmlarni tahlil qilish; 

•  moliyaviy  oqimlarni  tadqiq  etish  asosida  iqtisodiyot  sektorlari  о‘rtasidagi  о‘zaro 

bog‘liqliklarni о‘rganish; 

•  iqtisodiy  siyosatni  tadqiq  etish  va  yangi  iqtisodiy  strategiya  variantlarini  ishlab 

chiqish (makroiqtisodiy tuzatishlar kiritish dasturlarini ishlab chiqish);