Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg

 

Lokal tarmoqlar dasturiy ta’minoti.

 

 

Tarmoqlarning  asosiy  vazifasi  foydalanuvchilarga  turli  xil  xizmatlar 

ko‘rsatishdir.  Biror  xizmatni  amalga  oshiruvchi  dasturiy  ta’minot  ushbu  xizmat 

serveri  hisoblanadi.  Xizmat  ko‘rsatish  va  serverlarga  misol  tariqasida  quyidagilarni 

---

keltirish  mumkin:  faylli  server,  bosmali  server,  elektron  pochta  serveri, 

kommunikatsion  server.  Tarmoqli  dasturiy  ta’minot  lokal  tarmoqda  xizmat 

ko‘rsatish va ishlashning turli variantlarini amalga oshiradi. 

 

Bir  darajali  (bir  rangli)  tarmoqlarda  barcha  kompyuterlar  teng  xuquqli.  Ular 

tarmoqda aloxida ish joyi sifatida ishlaydi, lekin ayni shu paytda xar qanday tarmoq 

kompyuterining 

diskidan, 

bosish 

qurilmasidan 

xamkorlikda 

foydalanish 

ma’lumotlarni  uzatish  imkoniyati  mavjud  bo‘ladi.  Lokal  tarmoqda  keng  tarqalgan 

ish varianti sifatida fayl-server konsepsiyasidan foydalaniladi. U markaziy, nisbatan 

kuchli tarmoq kompyuterining dasturiy ta’minoti tomonidan amalga oshiriladi. Fayl-

server tarmoq resurslarini boshqaradi va boshqa kompyuterlar ishchi stansiyalaridan 

kirish  imkonini  beradi.  Foydalanuvchi  tomonidan  birgalikda  foydalanish  uchun 

taqdim  etiladigan  asosiy  resurs  bu  markaziy  kompyuterning  diskli  xotirasidir.  Bu 

kompyuter xam fayl-server deb yuritiladi. Ishchi stansiyalar foydalanuvchining faol 

ishlashi uchun mo‘ljallangan. Ishchi stansiya sifatida nisbatan arzon printer va xatto 

qattiq  diskka  ega  bo‘lmagan  kompyuterlardan  foydalanish  mumkin.  Dasturiy 

ta’minot  tarmoqning  barcha  foydalanuvchisiga  dastur  va  ma’lumotlarni  saqlash 

uchun  fayl-serverning  tashqi  xotirasini,  umumiy  printerini  taqdim  etadi  va  ishchi 

stansiyalari  o‘rtasida  axborotlar  almashinuvini  ta’minlaydi.  Fayl-serverda 

saqlanuvchi  dasturlar  va  ma’lumotlar  bajarish  va  qayta  ishlash  uchun  ishchi 

stansiyaga aloqa kanali orqali uzatilishi kerak.  

 

Tarmoq  faoliyatini  quvvatlovchi  va  tarmoq  xizmatini  tashkil  etuvchi 

tarmoqning dasturiy ta’minoti tarmoqli operatsion tizimni amalga oshiradi. Tarmoq 

operatsion tizim tarmoq ishi uchun zarur. CHunki lokal shaxsiy kompyuterlar uchun 

operatsion tizimlardan biri - DOS, Windows 7, OS/2, UNIX zarur.  

 

Tarmoq operatsion  tizim  fayl-serverda odatdagi  vazifalardan tashqari (diskka 

kirish,  fayllarni  saqlash,  xotiradan  foydalanish)  fayl-serverdagi  ma’lumotlarga 

ruxsatsiz  kirishdan  ximoyalaydi  va  foydalanuvchi  xuquqlari  asosida  boshqaradi. 

Bundan tashqari operatsion tizim turli operatsion tizim o‘rnatilishi mumkin bo‘lgan 

barcha ishchi stansiyalar bilan ishlashni ta’minlaydi. 

---