Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muxammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti farg

SHinali  topologiya

  -  eng  oddiy  turlardan  biri.  U  uzatish  vositasi  sifatida 

koaksial  kabeldan  foydalanish  bilan  bog‘liq.  Ma’lumotlar  tarmoq  uzatish  uzelidan 

shina  bo‘yicha  xar  ikki  tomonga  tarqaladi.  Oraliq  uzellar  kelayotgan  axborotlarni 

translyasiya  qilmaydi.  Axborot  barcha  uzellarga  kelib  tushadi,  lekin  kimga 

jo‘natilgan bo‘lsa, faqat o‘shagina qabul qila oladi. Xizmat ko‘rsatish tartibi parallel. 

Bu xol shinali topologiya bilan LXTning tezkor xarakatini ta’minlaydi. Tarmoqni 

kuchaytirish va konfiguratsiyalash, shuningdek turli tizimlarga moslashtirish oson. 

SHinali topologiya tarmog‘i aloxida uzellarning buzilish extimolligiga chidamli. 

Ushbu turdagi topologiya tarmog‘i hozirchi kunda joriy etilgan. SHuni ta’kidlash 

lozimki, ularning ko‘lami kichkina va bir tarmoq doirasida turli xildagi kabeldan 

foydalanish imkonini beradi.  

 

 

LPT yoki COM portlar orqali ulash 

 

Ba’zan  kompyuterlar  o‘rtasida  COM  yoki  LPT  portlar  orqali  aloqa  qilish 

zaruriyati  tug‘iladi.  Buning  qulaylik  tomonolari  shulardan  iboratki,  katta  xajmli 

---

ma’lumotlarni  olishda  kompyuterni  qattiq  diskini  chiqarish,  ularni  Master-Slave 

qilib  ulash,  kaompyuterni  o‘chirish  va  yoqish  kabi  ortiqcha  ishlarga  zarurat 

tug‘ilmaydi.  YAna  ba’zan  shunday  xolatlar  xam  yuzaga  kelishi  mumkin.  Masalan 

juda  katta  xajmdagi  ma’lumotni  biror  bir  boshqa  kompyuterda  ikkinchisiga 

ko‘chirmoqchi bo‘lasiz, lekin sizning kompyuterningizda na tarmoq kartasi  bar va 

na uning qattiq diskini olish  imkoniyati bor. Qattiq diskni olish  uchun kompyuterni 

case  ini  bo‘shatish  kerak.  Lekin  bu  vaqtda  sizning  kompyuterinngizga  berilgan 

kafolat  muddati  tugamagan  bo‘lishi  mumkin.  Agar  six  kompyuterni  ochsangiz  u 

xolda  kafolat  muddati  bekor  qilinishi  turgan  gap.  Xullas  COM  yoki  LPT  porlar 

orqali kopyuterlarni bir-birlariga ulashning bir-necha qulaylik tomonlari bor.  

Ikkita  kompyuterlarni  LPT  yoki  COM  portlar  orqali  ulash  uchun  bizdan  talab 

qilinadigan  narsa  kabel  va  Windows  ga  ba’zi  bir  dasturlarni  o‘rnatish.  COM  yoki 

LPT  portlar  orqali  kompyuterlarni  bir-birlariga  ulash  uchun  maxsus  ishlab 

chiqarilgan  kabellar  mavjud  bo‘lib  siz  ularni  kompyuter  do‘konlaridan  topishingiz 

mumkin. YAna shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki biror bir kompyuter ni COM port 

orqali  ulashda  agar  sizning  kabelingizning  birinchi  uchi  kompyuterning  COM 

poriga  ulandimi,  demak  uning  ikkinchi  uchini  xam  aloqa  o‘rnatilayotgan 

kompyuterning  COM  portiga  ulash  kerak.  Agar  LPT  bilan  ulanayotgan  bo‘lsa,  u 

xolda  kabelning  ikkala  uchi  xam  kompyuterlarning  LPT  portiga  ulangan  bo‘lishi 

kerak. 

Kabel  ulanib  bo‘lingandan  keyin  Start->All  Programs->Accessories-

>Communications->New  Connection  Wizard  ga  kiriladi  va  xosil  bo‘lgan  oynada 

Next  tugmasi  bosiladi,  keyingi  hosil  bo‘lgan  oynadan  Set  up  an  advanced 

connection  tanlanadi  va  Next  tugmachasi  bosiladi  (4.1  -  rasm).  Keyingi  xosil 

bo‘lgan oynadan esa Connect directly to another computer  tanlanadi.  Keyingi  hosil 

bo‘lgan oynada tanlash quyidagicha amalga oshiriladi.  

Agar  siz  biror  bir  kompyuterga  ma’lumot  berish  maqsadida  bu  aloqani 

o‘rnatayotgan  bo‘lsangiz,  u  xolda  siz  Guest  ni  talaysiz  aks  xolda  esa  Host  ni 

tanlashingiz  kerak.  Agar  siz  Host  ni  tanlab  so‘ngra  Next  ni  bosgan  bo‘lsangiz,  u 

xolda  4.2-rasmdagi  kabi  oyna  hosil  bo‘ladi.  Ushbu  oynadan  esa  aloqa 

o‘rnatilayotgan port tanlanadi (LPT yoki COM) so‘ngra esa Next tugmasi bosiladi. 

---

Keyingi  xosil  bo‘lgan  oynadan  ushbu  kompyuterga  kirishga  ruxsat  etilgan 

foydalanuvchilar  nomi  keltirilishi  kerak  so‘ngra  esa  yana  Next  bosiladi.  Keyingi 

xosil bo‘lgan oynadan esa Finish tugmasi bosilib ulanish jarayonining dasturiy qismi 

yakunlanadi. 

Agar siz biror bir kompyuterdan  ma’lumot olish  maqsadida aloqa o‘rnatmoqchi 

bo‘lsangi.  U  xolda  siz  Guest  ni  tanlab  Next  ni  bosishingiz  kerak.  Hamda  keyingi 

xosil  bo‘lgan  oynadaga  maxsus  joyga  siz  o‘zingiz  ma’lumot  olmoqchi  bo‘lgan 

kompyuterning  nomini  yozib  so‘ngra  Next  tugmasini  bosasiz.  Keyingi  oynada  esa 

avvalgisidagi kabi port tanlanadi (LPT yoki COM). Keyingi xosil bo‘lgan oynadan 

esa Finish tugmasi bosilib ulanish jarayonining dasturiy qismi yakunlanadi