Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

RISKLARNI BOSHQARISH 
TAMOYILLARI 
Barkamollik tamoyili 
O’z vaqtida bo’lish tamoyili 
O’zaro ta’sir va 
muvofiqlashtirish tamoyili 
Qonuniylik tamoyili 
Faoliyat tamoyili 
Iqtisodiy asoslanganlik tamoyili 
Ixtisoslik tamoyili 

---

251 
 
ega  bo‘lgan  loyihani  moliyalashtirishdan  qochish  yoki  rad  etish.  Biroq,  bu  usul 
venchur  moliyalashtirishning  "xavfli"  xususiyatiga  zid  keladi,  chunki  yuqori  risk 
darajasi  odatda  kutilayotgan  daromadning  yuqori  darajasi  bilan  bog‘liq. 
Sarmoyadorlar  loyiha  xavfining  mumkin  bo‘lgan  manbalari  to‘g‘risida  oldindan 
ma’lumotga  ega  bo‘lgan  hollarda,  ular  faoliyatning  muayyan  sohasini 
mahalliylashtirish  va  boshqarish  usulidan  foydalanishlari  mumkin.  Ushbu  usulni 
innovatsiyalarni  venchur  moliyalashtirish  uchun  qo‘llash  deyarli  mumkin  emas, 
ammo uni boshqa ba’zi usullar, masalan, limitlash bilan birgalikda qo‘llash mumkin. 
Limit qo‘yish – bu bitta kompaniyaga (loyihaga) investitsiyalarning mumkin bo‘lgan 
maksimal  miqdorini  aniqlash.  Ushbu  usul  ko‘pincha  fond  siyosatining  bir  qismidir, 
masalan,  bitta  kompaniyaga  2  mln.  doll.dan  ortiq  mablag‘  kiritmaslik  va  salbiy 
natijalar  yuzaga  kelgan  taqdirda  ushbu  jamg‘armaning  katta  yo‘qotishlarga  yo‘l 
qo‘ymasligi. 
Sarmoyadorlar  tomonidan  qo‘llaniladigan  risklarni  kamaytirishning  yana  bir 
usuli  moliyaviy  zahira  usuli  (risklarni  saqlash,  kompensatsiya  usuli)  bo‘lib,  u  faol 
mablag‘lar  va  to‘plangan  zahira  summalarining  ulushini  hisoblashga  asoslanadi,  bu 
nisbat  fond  tomonidan  moliyalashtiriladigan  loyihalar  soniga  ham  bog‘liq.  Investor 
tomonidan yaratilgan zahira barcha loyihalarning yo‘qotishlarini qoplamasligi kerak, 
ammo  ba’zi  loyihalar  buzilgan  taqdirda  sug‘urtani  ta’minlashi  va  fondning  qisqa 
muddatda  "suzishi"  kerak.  Ushbu  usul  venchur  kapital  firmalarida  keng  tarqalgan 
emas, chunki qoida tariqasida venchur kapital fondida sezilarli bo‘sh pul mablag‘lari 
mavjud  emas,  uning  mablag‘lari  muomalada  faol  ishtirok  etishi  kerak  va  bunday 
zahirani yaratishni yo‘qotilgan foyda deb hisoblash mumkin.