Istiqbollarini belgilash ilmiy-tadqiqot institutining

UMUMIY O‘RTA TA’LIMNING  
DOLZARB MUAMMOLARI

---

XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Ayubxon RADJIYEV, 
A.Avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarni 
belgilash ilmiy-tadqiqot instituti direktori, PhD
Farxod KARIMOV, 
A.Avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarni 
belgilash ilmiy-tadqiqot instituti direktor o‘rinbosari, DSc
UNESCO, UNICEF, JAHON BANKI VA IQTISODIY 
HAMKORLIK VA TARAQQIYOT TASHKILOTINING “TA’LIMNI 
TIKLASH SABOQLARI:  COVID – 19 PANDEMIYASI 
SHAROITIDA TA’LIM SOHASIDAGI VAZIRLIKLARI O‘RTASIDA 
O‘TKAZILGAN SO‘ROVNOMA”   
NATIJALARI BO‘YICHA HISOBOT TAHLILI

---

26
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
Mazkur  hisobot  Birlashgan  Millatlar  Tashkilotining  UNESCO,  UNICEF, 
Jahon  banki  va  Iqtisodiy  hamkorlik  va  taraqqiyot  tashkiloti  tomonidan  143  ta 
rivojlanayotgan  davlatlarda  COVID  –  19  pandemiyasi  sharoitida  ta’lim  tashkil 
etish holati bo‘yicha o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalari va tahliliga bag‘ishlangan. 
So‘rovnomada  ishtirok  etganlarning  50  foizga  yaqinini  17  yoshli  aholi  tashkil 
etganini qayd o‘tish lozim.
So‘rovnomalar 3 bosqichda tashkil etilgan. Uchinchi bosqichdagi so‘rovnoma 
natijalari hamda tahlillari asosida mazkur hisobot shakllantirilgan. 
So‘rovnoma  savollari  ta’limning  to‘rtta  bosqichini  qamrab  olgan: 
maktabgacha ta’lim, boshlang‘ich ta’lim, tayanch o‘rta ta’lim, o‘rta ta’lim. 
Hisobot Kirish, 7 ta bob va xulosadan iborat
.
KIRISH
Kirish  qismida  COVID  –  19  pandemiyasi  sharoitida  maktablarning  yopilishi 
natijasida  yo‘qotilgan  vaziyatlar  monitoringi  va  uning  yumshatilish  jarayonlari 
holati umumiy tahlil qilingan.
Tahlillarga ko‘ra, pandemiya boshlanishi bilan maktablarni yopish intensivligi 
vaqt o‘tishi bilan rivojlanib borgan, ammo bu ko‘rsatkich mamlakatlar o‘rtasida 
ham sezilarli darajada farq qilgan.
Bu quyidagilarda ko‘ringan:
1.  Maktablarning  yopilishi  va  ta’limni  tashkil  etish:  2020-yilda  maktablar, 
butun  dunyo  bo‘ylab  to‘rtta  ta’lim  bosqichi  ham  yopilgan.  Daromad  darajasi 
yuqori bo‘lgan davlatlar 53 kun, daromadi o‘rtachadan past bo‘lgan davlatlarda 
115 kunga maktablar yopilgan.
Maktab  ta’limida  yo‘qotishlarning  oqibatlarini  kamaytirish  uchun 
mamlakatlar turli xil o‘qitish usullari, shu jumladan, to‘liq masofaviy yoki gibrid 
ta’lim,  shuningdek,  boshqa  choralarni  qo‘llagan.  Masalan,  41%  davlatlar  o‘quv 
yili muddatini uzaytirgan bo‘lsa, qolgan 42%i o‘quv reja va dasturlarni sharoitga 
moslashtirishgan.
2.  Ta’limni  baholash:  Dastlabki  tahlillarga  ko‘ra,  maktablarning  yopilishi 
o‘quvchilarning o‘qish darajasiga keskin ta’sir etgan. Bunday nomutanosib ta’sir, 
asosan, sharoiti og‘ir oilalarning bolalari, masofaviy ta’lim olish imkoniyatlari teng 

---