О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Menejmentning о‘ziga xos funksiyalari 
№  Bо‘limlar 
Mas’ul shaxs 
Aniq funksiyalar 
1. 
Korxona 
Direktor, rais 

  hukumat  qarorlarini  korxona  faoliyatiga 
izchillik bilan tatbiq qilinishini ta’minlash; 

  davlat  byudjeti,  buyurtmachilar,  yetkazib 
beruvchilar 
oldidagi 
maj6uriyatlarning 
bajarilishiga javob berishni ta’minlash; 

  korxona  faoliyatini  tashkil  qilish,  uni 
muvofiqlashtirish  va  nazorat  qilish  va 
hakazo. 
2. 
Reja-iqtisod 
bо‘limi 
Direktor (rais)ning 
iqtisodiy masalalar 
bо‘yicha 
о‘rinbosari 

  joriy  va  istiqboldagi  rejalar  loyihasini 
tayyorlash; 

 biznes-rejani tuzish; 

 
moddiy 
va 
mehnat 
harajatlari 
normativlarini ishlab chiqish; 

  texnik-iqtisodiy  kо‘rsatkichlarni  tahlil 
qilish; 

 
ishlab 
chiqarish 
bо‘yicha  hisobot 
tayyoplash va hakazo. 
3. 
Konstruk-
torlik bо‘limi 
Bosh myhandis 

 
yangi 
konstruksiyadagi 
buyumlarni 
yaratish; 

eski buyumlarni modernizatsiya qilish; 

  mahsulotninr  texnik  estetikasiga,  ishlab 
chiqarishning 
iqtisodiy 
texnologiyasi 
amalda  xavfsizlik  texnikasi  talablariga  mos 
kelishini ta’minlash; 

  yangi  buyumlarni  sinab  kо‘rishda 
qatnashish va  hakazo. 
4. 
Standart-
lashtirish 
bо‘limi 
Bosh myhandis 

standartlashtirish 
va 
normalashtirish 
ishlarini rejalashtirish va bajarish; 

 
hujjatlashtirish 
texnikasiniva 
yangi 
mahsulotni nazorat qilish; 

  yangi  va  amaldagi  standart  va  texnik 
shart-sharoitlarni 
ishlab 
chiqarish 
va 
hakazo. 

---

96
 
 
5
. 
Mehnatni 
tashkil qilish 
va ish haqi 
bо‘limi 
Direktor (rais)ning 
iqtisodiy masalalar 
bо‘yicha 
о‘rinbosari 

 mehnat qonunlariga rioya qilishni iazorat 
qilish; 

 ish haqi fondi sarflanishini tahlil qilish; 

 mehnatni normalash ishini uyushtirish va 
uni amalga oshirish; 

  tarif  stavkasi  va  koeffitsiyentlarining 
tо‘g‘ri qо‘llanilishini ta’minlash; 

  xodimlar  mehnatini  tashkil  etishni 
takomillashtipib borish va hakazo. 
6. 
Mehnatni 
muhofaza 
qilish 
bо‘limi 
Bosh myhandis 

  mehnatni  muhofaza  qilish  va  xavfsizlik 
yuzasidan  xavfsiz  va  sog‘lom  mehnat 
sharoitlarini yaratish; 

  mehnatni  muhofaza  qilish  sohasidagi 
tadbirlarning 
bajarilishi, 
qonunlar, 
yо‘riqnomalar,  qoida  va  normalarga  rioya 
qilinishini nazorat qilish; 

  xavfsizlik  texnikasi  bо‘yicha  yо‘riqlar 
berish va hakazo. 
7. 
Kadrlar 
bо‘limi 
Bosh myhandis 

korxonani  ma’lum  kasb  va  ixtisosga  ega 
bо‘lgan  ishchi  va  xizmatchi  kadrlar  bilan 
ta’minlash; 

  ishlab  chiqarish  ta’limi  va  malaka 
oshirishni uyushtirish; 

 
kadrlar 
qо‘nimsizligi 
sabablarini 
о‘pganish; 

  mehnat  intizomining  holati  vaichki  tartib  
qoidalariga  rioya  qilinishini  nazorat  qilish 
va  hakazo. 
8. 
Moddiy-
texnika 
ta’minoti va 
sotish 
bо‘limi 
Direktor (rais)ning 
umumiy masalalar 
bо‘yicha 
о‘pinbosari 

  moddiy  resurslarga  bо‘lgan  talabni 
rejalashtirish; 

  korxonani  materiallar,  texnika,  yoqilg‘i 
va hakazo. bilan ta’minlashini uyushtirish; 

 shartnomalarni tuzish; 

 ombor xо‘jaligini uyushtirish va hakazo. 
9. 
Buxgal-
teriya 
bо‘limi 
Bosh buxgalter 

pul  mablag‘larining  tо‘g‘pi  sarflanishini 
nazorat qilish; 

hisobga 
olish 
va 
hisobot 
tuzishni 
uyushtirish; 

buxgalteriya balanslarini tuzish; 

xodimlarga  ish  haqi  tо‘lash  bо‘yicha 

---

97
 
 
hisob-kitob qilish; 

 moliyaviy faoliyatni tashkil qilish; 

  byudjet,  bank,  yetkazib  beruvchilar  va 
iste’molchilar  bilan  hisob-kitob  olib  borish 
va h.k. 
10. 
Ishlab 
chiqarishnite
zkorboshqari
shbо‘limi 
Direktor (rais)ning 
ishlab chiqarish 
bо‘yicha 
о‘pinbosari 

  korxona,  sex,  uchastkalar  uchun  ishlab 
chiqarish bо‘yicha kalendar grafiklar tuzish; 

  ishlab  chiqarishning  borishini  tezkor 
ravishda tartibga solish; 

  korxonaning  bir  maromda  ishlashini 
ta’minlash; 

  korxona  va  sexlarga  xizmat  qiluvchi 
bо‘limlar ishini muvofiqlashtirish va h.k. 
11. 
Mahsulot 
sifatini 
nazorat 
qilish 
bо‘limi 
Direktor (rais) 

 tayyor mahsulot sifatini nazorat qilish; 

  korxonaga  keltiriladigan  xom  ashyo  va 
materiallarning sifatini nazorat qilish; 

  nazorat  о‘lchov  asboblari  holatini 
tekshirish; 

  mahsulotni  attestatsiyadan  о‘tkazishga 
taqdim etish va hakazo. 
12. 
Ta’mirlash 
va energiya 
bilan 
ta’minlash 
bо‘limi 
Bosh mexanik va 
bosh energetik 

  korxonani  barcha  energiya  turlari  bilan 
ta’minlash; 

 ishlab chiqarish binolarini isitish; 

 ventilyatsiya ishini yо‘lga qо‘yish; 

  binolar  va  inshootlarni  ta’mirlanishini, 
saqlanishini ta’minlash; 

jihozlarning  tо‘g‘ri  ishlatilishi  ustidan 
nazorat о‘pnatish va hakazo. 
13. 
Transport 
xо‘jalik 
bо‘limi 
Direktor (rais)ning 
umumiy ishlari 
bо‘yicha 
о‘rinbosari 

  yuklarni  tashish,  ortish  va  tushirishni,  bu 
sohadagi ishlarni mexanizatsiyalashtirish va 
avtomatlashtirishni uyushtirish; 

 
transport 
vositalari 
uchun 
qulay 
marshrutlar  va  grafiklar  tuzib  chiqish  va 
hakazo. 
14. 
Ma’muriy 
xо‘jalik 
bо‘limi 
Direktor (rais)ning 
umumiy ishlari 
bо‘yicha 
о‘rinbosari 

 korxonaga qarashli binolar va hududlarni 
yaxshi holatda saqlash; 

  korxona  bо‘limlarini  mebel,  inventar, 
kanselyariya tovarlari bilan ta’minlash; 

 
hududni 
obodonlashtirish 
va 
kо‘kalamzorlash-tirish va hakazo. 

---

98
 
 
15. 
Axborot 
hisoblash 
markazi 
Bosh muhandis 

  avtomatlashtirilgan  boshqaruv  tizimini 
loyihalash va uyushtirish; 

 axborot oqimini takomillashtirish; 

  zamonaviy  kompyuterlardan  foydala-
nishni ta’minlash va hakazo. 
16. 
Kanselyariya 
(Devonxona) 
Boshliq 

korxonaga  keladigan  va  jо‘natiladigan 
xat-xabarlarni, hujjatlar tayyorlashni nazorat 
qilish; 

arxiv ishlarini uyushtirish; 

ish yuritish, xizmat hujjatlarini kо‘chirish, 
kо‘paytirish va hakazo. 
Menejmentning  yuqorida  sanab  о‘tilgan  asosiy  funksiyalari  ishlab 
chiqarishni  boshqarish  jarayonida  muhim  о‘rin  tutishi    zarur    bо‘lganligi  
tufayli  ularni  mufassal  kо‘rib  chiqamiz(6-jadval). 
6-jadval