O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

2.3. Korporativ boshqaruvning nemis modeli 

 

Korporativ boshqaruvning german modeli kontinental-yevropa 

modeli  deb  ham  ataladi.  Bu  model  korporatsiyalar  o‘rtasidagi 

munosabatlar  barcha  manfaatdor  shaxslar  –  aksiyadorlar, 

moliyaviy 

tuzilmalar, 

xodimlar, 

davlat 

tomonidan 

muvofiqlashtirilishi  bilan  xarakterlidir.  Ko‘pincha  ular  yirik 

aksiyalar  paketiga  egalik  qiladilar,  korporatsiyalarga  o‘z  vakillarini 

qo‘yadilar  va  boshqalar.  Ular  korporativ  tuzilmalarning  tarkibi 

sifatida qabul qilinadi va boshqaruvda ishtirok etish huquqiga ega 

bo‘ladi, ya’ni ijtimoiy hamkorlik prinsipi amal qiladi.     

Germaniyada 

aksiyadorlik 

kapital 

boshqa 

qator 

mamlakatlarga qaraganda sezilarli darajada markazlashgan. Bunda 

aksiyadorlik kapitaliga bir necha yirik yuridik shaxslar – banklar va 

korporatsiyalarning  o‘zaro  egalik  qilish  amaliyoti  kuzatiladi. 

---

 

35 

Moliyaviy institutlar 70 foizgacha aksiyalarni nazorat qiladi. Tashqi 

aksiyadorlar va individual investorlarning roli minimal darajada.  

Banklar  direktorlar  kengashida  o‘z  vakillari  orqali  monitoring 

va  nazorat  funksiyalarini  amalga  oshiradi,  qimmatli  qog‘ozlar 

emissiyasini  tashkil  qiladi,  ishonchnoma  asosida  aksiyalarni 

boshqaradi. Mazkur jihat german modelining eng asosiy xususiyati 

hisoblanadi (2.2-rasm). 

 

2.2-rasm.