O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

Dunyodagi eng yirik pul tushumiga ega bo‘lgan oilaviy bizneslar 

Top – 25 taligi

23

 

 

O‘r-

ni 

Kompaniya 

nomi 

Bosh ofisi 

joylash-

gan 

mamlakat 

Faoliyat sohasi 

Oxirgi e’lon 

qilingan yillik 

tushumi 

(mlrd. AQSh 

doll) 

Tash-

kil 

etil-

gan 

yili 

1 

Wal-Mart Stores, 

Inc.  

AQSh 

Chakana va 

ulgurji savdo 

476.3 

1962 

2 

Volkswagen AG 

Germaniya 

Avtosanoat 

261.6 

1937 

3 

Berkshire 

Hathaway, Inc. 

AQSh 

Aktivlarni 

boshqarish 

182.2 

1955 

4 

EXOR SpA  

Italiya 

Aktivlarni 

boshqarish 

151.1 

1927 

5 

Ford Motor 

Company 

AQSh 

Avtosanoat 

146.9 

1903 

6 

Cargill, 

Incorporated 

AQSh 

Chakana va 

ulgurji savdo 

136.7 

1865 

7 

Koch Industries 

Inc. 

AQSh 

Ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

115.0 

1940 

8 

Bayerische 

Motoren Werke 

AG (BMW) 

Germaniya 

Avtosanoat 

101.0 

1916 

9 

Schwarz Group 

Germaniya 

Chakana va 

ulgurji savdo 

89.4 

1930 

10 

Groupe Auchan 

Frantsiya 

Aktivlarni 

boshqarish 

85.5 

1961 

11 

Arcelor Mittal 

Lyuksemb

urg 

Ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

79.4 

1989 

12 

LOUIS DREYFUS 

HOLDING B.V. 

Gollandiya 

Aktivlarni 

boshqarish 

74.3 

1851 

13 

Reliance 

Industries 

Limited 

Hindiston 

Neft va gaz 

72.0 

1966 

14 

PEUGEOT SA 

Frantsiya 

Avtosanoat 

71.8 

1810 

15 

Comcast Corp. 

AQSh 

Media va 

ko‘ngilochar 

xizmatlar 

64.7 

1963 

                                                           

23

EY Family Business Yearbook 2017 

---

 

43 

O‘r-

ni 

Kompaniya 

nomi 

Bosh ofisi 

joylash-

gan 

mamlakat 

Faoliyat sohasi 

Oxirgi e’lon 

qilingan yillik 

tushumi 

(mlrd. AQSh 

doll) 

Tash-

kil 

etil-

gan 

yili 

16 

CASINO 

GUICHARD-

PERRACHON 

Frantsiya 

Chakana va 

ulgurji savdo 

64.6 

1898 

17 

America Movil SA 

de CV 

Braziliya 

Telekommunikatsi

ya 

61.6 

2000 

18 

Itau Unibanco 

Banco Multiplo 

SA 

Braziliya 

Bank va kapital 

bozori 

57.0 

2008 

19 

The Long & 

Foster 

Companies, Inc. 

AQSh 

Ko‘chmas mulk va 

qurilish 

56.0 

1968 

20 

Roche Holding 

AG (Roche 

Group) 

Shveytsari

ya 

Fan va ta’lim 

50.5 

1896 

21 

Enterprise 

Products 

Partners LP 

AQSh 

Neft va gaz 

47.7 

1968 

22 

AP 

Moeller/Maersk 

Group 

Daniya 

Boshqa tarmoq 

47.4 

1904 

23 

Continental AG 

Germaniya 

Avtosanoat 

44.3 

1871 

24 

JBS SA 

Braziliya 

Iste’mol tovarlari 

43.2 

1953 

25 

Christian Dior SA  Frantsiya 

Iste’mol tovarlari 

42.0 

1946 

 

Xalqaro oilaviy  biznes  indeksi  (Global  Family Business Index) 

tomonidan  e’lon  qilingan  dunyodagi  eng  qadimiy  oilaviy  bizneslar 

25 taligi quyidagi jadvalda keltirilgan (2.2-jadval). 

 

2.2-jadval

 

Dunyodagi eng qadimiy oilaviy bizneslar TOP – 25 taligi

24

 

 

Tash-

kil 

etilgan 

yili 

Kompaniya nomi 

Bosh ofisi 

joylash-

gan 

mamlakat 

Faoliyat sohasi 

Ishchi

lari 

soni 

(Blo-

om-

berg) 

Oxirgi e’lon 

qilingan 

yillik 

tushumi 

(mlrd.AQSh 

doll) 

1610 

Takenaka 

Corporation 

Yaponiya 

Ko‘chmas mulk 

va qurilish 

9,7 

7,335 

1668 

Merck KGaA 

Germaniya 

Fan va ta’lim 

14,2 

38,154 

1704 

Wendel SA 

Frantsiya 

Ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

8,5 

71,985 

1736 

Wadia Group of 

Companies 

Hindiston 

ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

2,8 

15000 

                                                           

24

EY Family Business Yearbook 2017 

---

 

44 

Tash-

kil 

etilgan 

yili 

Kompaniya nomi 

Bosh ofisi 

joylash-

gan 

mamlakat 

Faoliyat sohasi 

Ishchi

lari 

soni 

(Blo-

om-

berg) 

Oxirgi e’lon 

qilingan 

yillik 

tushumi 

(mlrd.AQSh 

doll) 

1756 

Franz Haniel & 

Cie, GmbH 

Germaniya 

ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

4,8 

11,525 

1786 

Molson Coors 

Brewing Co. 

AQSh 

Iste’mol tovarlari 

4,2 

9250 

1792 

Jeronimo Martins 

SGPS SA 

Portuga-

liya 

Chakana va 

ulgurji savdo 

15,7 

76810 

1799 

Thomson Reuters 

Corp 

AQSh 

Media va 

ko‘ngilochar 

xizmat 

12,7 

57800 

1804 

Schroders plc 

Buyuk 

Britaniya 

Aktivlarni 

boshqarish 

2,8 

3,304 

1805 

DIeteren SA 

Belgiya 

Avtosanoat 

7,3 

27,246 

1806 

J, Bünting 

Beteiligungs AG 

Germaniya 

Aktivlarni 

boshqarish 

2,8 

10700 

1807 

Bucher Industries 

AG  

Shveytsa-

riya 

ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

2,9 

11890 

1810 

PEUGEOT SA 

Frantsiya 

Avtosanoat 

71,8 

207,287 

1816 

Swire Pacific Ltd 

Gong Kong 

ko‘chmas mulk 

va qurilish 

6,6 

75000 

1820 

Wieland-Werke 

Aktiengesellschaft 

Germaniya 

ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

3,7 

6790 

1822 

Bolloré SA 

Frantsiya 

boshqa sektor 

14,4 

53,608 

1828 

Hutchison-

Whampoa Ltd, 

Gong Kong 

Aktivlarni 

boshqarish 

33 

260000 

1828 

Globus Holding 

Gmbh & Co, Kg 

Germaniya 

Chakana va 

ulgurji savdo 

7,2 

17000 

1834 

Ayala Corp 

Filippin 

ko‘chmas mulk 

va qurilish 

3,2 

44000 

1835 

Bertelsmann SE & 

Co, KGaA 

Germaniya 

Media va 

ko‘ngilochar 

xizmat 

21,7 

111,763 

1837 

Hermes 

International 

Frantsiya 

Iste’mol tovarlari 

5 

11,037 

1837 

Bonnier AB 

Shvetsiya 

Media va 

ko‘ngilochar 

xizmat 

4,2 

9,226 

1839 

B.Braun 

Melsungen 

Aktiengesellschaft 

Germaniya 

Fan va ta’lim 

6,9 

48,264 

1841 

Wilh, Werhahn 

KG 

Germaniya 

Ko‘p tarmoqli 

sanoat 

mahsulotlari 

3,9 

9340 

1841 

C&A Mode AG 

Germaniya 

Chakana va 

ulgurji savdo 

8,8 

35,672 

---

 

45 

Shuni  ta’kidlash  kerakki,  korporativ  boshqaruvning  oilaviy 

modeli  anglo-sakson  modeliga  qarama-qarshi  model  hisoblanadi. 

Ya’ni  oilaviy  xolding  kompaniyalar  yaxlit  firmalar  tizimini  nazorat 

qiladi,  o‘z  navbatida  xolding  tizimidagi  firmalar  keyingi  guruhdagi 

kompaniyalarni  nazorat  qiladi.  Investorlar  qo‘shimcha  daromad 

olish  maqsadida  oilaviy  kompaniyalarga  investitsiya  kiritishlari 

mumkin,  lekin  ular  oilaviy  guruh  kompaniyalarining  hech  birida 

yuqori ovozga ega bo‘la olmaydilar. 

Oilaviy biznes guruhidagi kompaniyalar ustidan nazorat guruh 

tomonidan  shakllantirilgan  piramidaga  asoslangan  boshqaruv 

tizimi  vositasida  o‘rnatiladi.  Bunda  ikkilamchi  toifadagi  aksiyalar 

chiqarish  va  aksiyalarga  o‘zaro  egalik  qilish  tizimi  amal  qiladi. 

Guruhlarning  piramidaga  asoslangan  tuzilmasi  amalda  barcha 

oilaviy biznes guruhlar tashkil topishining asosi hisoblanadi. Aynan 

piramida  tuzilmasi  oilaviy  kompaniyalarda  kapital  va  resurslarni 

nazorat  qilish  imkonini  beradi  va  oilaning  real  mulkidan  kelib 

chiqqan holda oshirib boriladi (2.5-rasm).  

 

 

 

2.5-rasm.