Ravshan rajabov jahon sivilizatsiyalari tarixi

4.  Takror ishlab  chiqarishning  iqtisodiy tuzilmasi. 
Turli  iqtisodiy 
ukladlar  nisbatini  aks  ettiradi.  Bu  iqtisodiy  ukladlar  mulkchilik  muno- 
sabatlarining  taqsimot  va  ayirboshlashni  m a’lum  bir  ko‘rinishiga  asos­
langan  va  noiqtisodiy  yoki  iqtisodiy jihatdan  rag‘batlantirilgan  tegishli 
iqtisodiy boshqaruvga asoslangan.  Bu  iqtisodiy ukladlar mulkchilik mu- 
nosabatlarining m a’lum bir ko‘rinish, taqsimot va ayirboshlashning noiq­
tisodiy yoki iqtisodiy rag‘batlantirishning turli shakllarida qurilgan, tahlil 
qilinayotgan iqtisodiy boshqaruvning tegishli  mexanizmini aks ettiradi.
Mezolit davrida ibtidoiy,  ijtimoiy,  iqtisodiy ukladga xos bo‘lgan  ish­
lab  chiqarish vositalari jam oa  bo ‘lib  o‘zlashtirish  va  bir  tekis  taqsimot- 
ga asoslangan  edi.  Lekin oila mulkchiligi,  patriarxal  oila ichida bir tekis 
taqsimot va natural  ayirboshlashga asoslangan uklad shakllana  boshladi. 
Aynan  bu  uklad neolit davrida yetakchi  o ‘rinni  egalladi  va keyingi  ikki 
sivilizatsiyalarda ishchi kuchini takror ishlab chiqarishni ta’minladi.  Shu 
bilan bir vaqtning o'zida keyingi  sivilizatsiyalarda sezilarli rol o‘ynagan 
kichik va yirik xususiy  mulkka  asoslangan  ikki  uklad  shakllana boshla­
di.  Shu  bilan bir vaqtning  o‘zida  davlat  mulkchiligiga  asoslangan uklad 
paydo bo‘ldi,