Ravshan rajabov jahon sivilizatsiyalari tarixi

3.  Qadimgi  jamiyatlarda  iqtisodiyotning  texnologik  tuzilmasi.
M ezolitda jam oaning birdam likdagi mehnati, tosh,  suyak va yog‘och qu- 
rollam i  ishlab chiqarish,  takror ishlab chiqarishning  o ‘zlashtiruvchi tipi- 
dagi paleolit usuli ustuvor edi.  Lekin dehqonchilik va chorvachilik uchun
9 2

---

Jahon sivilizatsiyalari tarixi
mehnat qurollarining to‘plamidan  foydalanadigan takror ishlab chiqaris- 
hga yo‘na!tirilgan neolitga xos bo'lgan  ishlab chiqarish usuli tug‘ildi.
Aynan  shu  xo‘jalik  usuli  keyingi  sivilizatsiya  iqtisodiyoti  tuzilishi- 
da  yetakchi  o ‘rinni  egalladi.  Ibtidoiy  texnologiyalaming  kuchli  mavqei 
saqlanib  qoldi.  Metalldan  foydalanishga  asoslangan  yangi  texnologiya- 
lar ham  paydo  bo‘ldi.  Ular jez va temir  asrlarida yetakchi  o‘rinni  egal- 
ladilar va hukmron o‘ringa chiqdilar.  Lekin  shu bilan birga,  o‘tmishdagi 
sivilizatsiyalarga xos  bo‘lgan  ishlab chiqarishning qoldiq (relikt) usulla- 
ri  saqlanib  qoldi.  Antik  sivilizatsiyaning  gullab-yashnashi  davrida  o‘rta 
asrlar jamiyatiga  xos  bo‘lgan  texnologiyalar  va  mehnatni  tashkil  qilish 
metoalarining  shakllanishi  boshlandi.  Oqibatda jamiyatning  texnologik 
bazasi taraqqiyotning keyingi har bir bosqichlarida ko‘p qavatli inshootni 
eslatdi.  0 ‘tmishda  bo‘lgan  majmualar  qoldiqlariga  tayanadigan  texno­
logiyalar  majmuasiga  asoslangan  asosiy  qatlamlardir.  Bu  o ‘z  navbatida 
bo‘lg‘usi  texnologiyalar va mehnatni  tashkil  qilish  shakllari  uchun  asos 
bo‘lib xizmat qildi.