Ravshan rajabov jahon sivilizatsiyalari tarixi


Temir  asri  .sivilizatsiyasi  (A ntik  sivilizatsiya)



Download 7,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet55/126
Sana18.01.2022
Hajmi7,88 Mb.
#385540
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   126
Bog'liq
jahon sivilizatsiyalari tarixi

Temir  asri  .sivilizatsiyasi  (A ntik  sivilizatsiya). 
M a’lumki,  XVII 
asm ing oxirida tarix  fanida  insoniyat sivilizatsiyasi  uch  asosiy:  qadimgi, 
o ‘rta asr va yangi  davrga  boMindi.  Yevropada  uzoq  vaqt  Qadimgi  sharq 
sivilizatsiyalari  to ‘g ‘risida  bilmaganlari  sababli  ularning  tarixini  antik
5 7


R.  RAJABOV
\
davrning kirish fazasi deb qaradilar.  XJX asrlar o ‘rtalariga kelib insoniyat 
tarixida  Qadim gi  sharq  sivilizatsiyalari  mustaqil  bir  uzoq  davom  etgan 
mustaqil davr ekani yaqqol k o ‘rindi.  Shu sababli  u keyingi  qadimgi davr- 
dan  ajratilib  Qadim gi  sharq  davri  deb  ataldi.  Lekin  avvalgi  uch  davrga 
boMinish  o ‘rta  asrlar  va  yangi  davrlarga  qadimgi  (antik)  davr  qadimgi 
sharq va antik davri o ‘z ichiga olgan yaxlit bir davr deb qaraldi. Rus ilmiy 
tilida  antik  so ‘zi  faqat  yunon-rim   qadim iyatini  bildirib,  g ‘arbiy  Yevro­
pa tarixchilarda kengroq  m a’noni  bildirar edi.  Shu  sababli  insoniyatning 
yaxlit  qadimgi  sivilizatsiyasini  emas,  faqat  uni  bir  qismi  boMgan  yu­
non-rim  davrini  ta'kidlam oqchi  boMganda  «antik»  so ‘zi  oldiga «klassik» 
(m um toz) so‘zi  q o ‘shiladi.
Temir  asri  sivilizatsiyasi  insoniyatning  kelajak  hayoti  uchun  m a’na­
viy,  ijtim oiy-iqtisodiy  poydevorining  asosiy  unsurlari  yuzaga  kelgan 
davr  ko‘p  xillikda  tashkil  qilgan  unsurlari  bilan  jam iyatning  genotipini 
shakllantirgan  uning  g o ‘zal  yoshligi  edi.  Temir  davri  sivilizatsiyasining 
xronologik chegaralari  er.  a w .  VIII  asrdan  V asr  o ‘rtalarigacha  12  asr­
dan  k o ‘proq.  Bu  sivilizatsiyaning tarixida bir necha  lokal  sivilizatsiyalar 
aniq  ajralib  turadi:  Yunon  (qadim gi  A finaning  gullab-yashnash  davri  -  
er.  a w .  VI  ning  ikkinchi  yarmi  er.  avv.  V  asr)  va  Rim  (gullab-yashnash 
davri  -  er.  a w .  II  asr eram izning  I  asri).  Sharq  va  g ‘arbning  hayotbaxsh 
m a’naviy-m adaniy  boyligini  o ‘zlashtirgan Ellin  (er.  a w .  330-yildan  era­
mizning  220-yillarigacha)  madaniyati,  Qadimgi  Hindiston,  Xitoy,  0 ‘rta 
Osiyo  lokal  sivilizatsiyalari  o ‘z  episentrlari  bilan  mustaqil  harakat  qildi. 
Insoniyat  tarixiy  taraqqiyotida  bu  sivilizatsiyalam ing  asosiy  yutuqlari, 
uning tarixiy  merosi  nimalarni  tashkil  qiladi?
1. 
Asosiy  yutuq  inson  dahosi  ilk  bor  o ‘zini  barcha  g o ‘zalligida  na- 
m oyon  qildi.  Fan,  san’at,  m ifologiyaning yuksalishi  inson  dahosi,  uning 
erkinligi, kuch-qudrati  nam oyon boMdi.  Insonning faol maqsadli faoliyati 
natijasida tem ir qurollardan  foydalanish  keng  tarqaldi.  Turli  xil  hunarlar 
paydo  boMdi.  Inson  o ‘zini  hayotini  yaxshilash,  xavfsizligini  tam inlash- 
ning yangi  ufqlarini  ochdi.  Bu  bir qism  fuqarolar siyosat,  fan-m adaniyat 
bilan  shug‘ullanishiga  iqtisodiy  shart-sharoit  yaratildi.  Insonning  qobil- 
yati  rivojlandi, u o ‘zligini  anglashga urindi.
0 ‘sha davm ing eng katta yutugM abstrakt fanlarning ilk tizimi falsafa, 
astronomiya,  m atem atika,  mexanika,  tibbiyot,  tarix,  huquq  va  iqtisodi- 
yot  fanlarining  tugMlishiga  sabab  boMdi.  Faylasuflar  m aktablari,  Platon 
akademiyasi,  Arastu  litseyi,  Iskandariya  muzeyi  yuzaga  keldi.  Yosh  av-

Download 7,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish