Ovqat hazim qilish

Me'da osti bezi

9-rasm. Jigar va me'da osti bezining

Bu  bez  odam  tanasidagi  barcha  bezlar  orasida  hajm

jihatidan,  jigardan  keyin  ikkinchi  o'rinda  turadi.  Uning

massasi  70-80  ri,  qalinJigi  3-4  srn,  bo'yi  17  'sm.  U  uch

qismdan:  bosh,  tana  va  dumdan  iborat.  Bu  bez  qorin

bo'shlig'ining  yuqori  qismida,  o'z  nomiga  muvofiq,  me'da

ostidajoylashgan (9-rasm). 

Me'da  osti  bezi  funksiyasiga  ko'ra  aralash  bez.  Uning

---

23.12.2021, 15:00

OVQAT HAZIM QILISH

odam8.narod.ru/ovqat.htm

5/7

joylashish sxemasi: 1- jigar; 2- me'da osti

bezi.

Langergans orolchalari  deb  ataluvchi  qismining  hujayralari

ir,sulin  gor¬moni  ishlab  chiqaradi.  Bu  gormon  bevosita

qonga 

quyilib, 

organizmda 

qand 

almashinuvini

boshqarishda  ishtirok  etadi.  Bezning  ko'proq  qismidagi

hujayralardan  ish  lab  chiqariladigan  suyuqlik  maxsus

kanalcha  orqali  o'n  ikki  barmoq  ichakka  quyiladi.  Bu

suyuqlik  tarkibidagi  Iripsin  fermenti  ovqatdagi  oqsillarni,

lipaza  fermenti  yog'larni,  amilaza  fermenti  uglevodlarni

parchalab,  oziq  moddalarning  ichakda  hazm  bo'lishida

muhim ahamiyatga ega.

Ba'zi  sabablarga  ko'ra,  ya'ni  mikroblarning  qon  orqali

ta'siri,  ovqat  rejimining  buzilishi  Guda  ko'p  yog'li  ovqat

iste'mol  qilish),  shamollash  ,  tufayli  me'da  osti  bezi

yaUig'lanadi va o'tkir pankreatil kasalligi yuzaga keladi. Bu

kasallik to'satdan qorinning

yuqori va o'rta qismida kuchli og'riq paydo bo'lishi, ko'ngil aynish, qusish kabi belgilar bilan xarakterlanadi.

Bunday vaqtda tezlik bilan shifokorga murojaat qilish kerak.

Me'da osti bezining Langergans oro1chalaridagi hujayralarda ishlab chiqariladigan insulin gormoni kamaysa,

qandli  diabet  kasalligi  paydo  bo'ladi.  Bunda  ovqat  tarkibida  qabul  qilingan  uglevodlarning,  ya'ni  qand

moddalarning  organizm  ehtiyojidan  ortiqcha  qismi  insulin  gormoni  ta'sirida  glikogenga  aylanishi  buzilib,

qonda  qand  miqdori  normadan  ortib  ketadi  va  siydik  bilan  tashqariga  ajrala  boshlaydi.  Shuning  uchun

odamda  umumiy  quvvatsizlik,  bosh  aylanishi,  ko'z  tinishi,  ko'p  suv  ichish,  tez  qorin  ochishi  kabi  belgilar

yuzaga keladi.

Qand  kasalligini  yuzaga  keltiruvchi  asosiy  sabablardan  biri  asabning  buzilishi,  qattiq  ruhiy  iztirob  chekish,

shirinlik,  oq  non,  tort  kabi  uglevodlarga  boy  ovqatni  ko'p  iste'mol  qilishdir.  Ovqat  tarkibidagi  ko'p  qand

moddasi bezdan ko'p miqdorda insulin gormon ishlab chiqarilishini talab etadi. Bunday ovqatlanish'lzoq vaqt

davom etaversa, bez hujayralari zaiflashadi va gormon kam ishlab chiqariladi. Natijada qandli diabet kasalligi

yuzaga keladi.  Ba'zilarda  bu  kasallik  nasldan-naslga  o'tadi.  Kasallikning  oldini  olishda  ovqatlanish  tartibiga

rioya qilish, asabni asrash, shirinliklarni me'yorida iste'mol qilish muhim ahamiyatga ega.