Avtotransport vositalarida

1.2.5. Harakat tezligi
Harakat tezligi eng asosiy ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib,
avtobuslarning ish unumdorligi, yo‘lovchilarning manzillariga
tez yetib borishlari uning qanday kattalikda ekanligi bilan tav-
siflanadi.
Avtomobillarda, umuman olganda, tezlikni quyidagi tur-
larga ajratish mumkin:
a) maksimal tezlik. Maksimal tezlik avtobus dvigatelining
quvvatiga bog‘liq bo‘lib, ularning texnik tasnifida zavod
tomonidan ko‘rsatilgan bo‘ladi;
b) texnik tezlik. Avtomobillarning texnik tezligi yo‘l
sharoitidan kelib chiqib, haydovchi tanlagan harakat tezligiga
bog‘liq bo‘ladi va bosib o‘tilgan yo‘lning harakatlanish vaqtiga
nisbati bilan aniqlanadi:

---

23

y
t
har
km
;
;
soat
l
V
t
bu yerda: 
y
l
 — yo‘nalish uzunligi, km;
har
t
 — harakat vaqti, soat;
d) aloqa tezligi. Aloqa tezligi texnik tezlikdan kichik bo‘lib,
yo‘lovchilarning o‘z manzillariga qanchalik tez yetkazilishini
tavsiflaydi. Aloqa tezligi avtobusning bosib o‘tgan yo‘lining
harakatlanish va oraliq bekatlarda to‘xtab turish vaqtlari
yig‘indisiga nisbati bilan aniqlanadi:



har
y
a
ob
ob
km
;
,
(
) soat
l
V
t
i
t
bu yerda: 
i
ob
 — oraliq bekatlar soni, dona;
t
ob
 
— oraliq bekatda to‘xtash vaqti, s;
e) tasarruf tezligi. 
Bu tezlik bosib o‘tilgan yo‘lning avtobus-
ning
 
ish vaqtiga yoki yo‘nalish uzunligining qatnov vaqtiga
nisbati bilan aniqlanadi:
— bir qatnov uchun: 




y
tas
har
ob
ob
oxb
km
;
(
)
soat
l
V
t
i
t
t
;
bu yerda: 
t
oxb
 — oxirgi bekatda to‘xtash vaqti, soat;
— bir kun uchun 

kun
tas
ish
km
;
soat
l
V
T
;
bu yerda: 
l
kun
 — kunlik yurilgan masofa, km;
T
ish
 — ishdagi vaqt, soat.