kiritgach, ijtimoiy hayotning barcha sohalarida tub islohotlar olib
borilmoqda. Islohotlarning asosiy g ‘oyasi respublikaning rivojlanish va
taraqqiyot yo‘li deb e ’tirof etilgan demokratik, insonparvar, huquqiy
jamiyatning Ьафо etish uchun xizmat qiladi. Demokratik, insonparvar,
huquqiy jamiyatning barpo etish vazifasi o ‘sib kelayotgan yosh avlod
z im m a s ig a y u k lan a d i. 0 ‘z b e k is t o n R e s p u b l ik a s in i n g « T a ’lim
t o ‘g ‘risida»gi Qonuni, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» ham da
0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti l.A.Karimovning qator asar va
nutqlari, chunonchi, «Barkamol avlod — 0 ‘zbekiston taraqqiyotining
poydevori», « 0 ‘zbekiston XXI asrga intilmoqda» nomli asarlarida
mustaqil respublikada ijtimoiy tarbiyani yo ‘lga q o ‘yish maqsadi va
vazifalari belgilab berilgan.
Tarbiya — shaxsni maqsadga muvofiq takomillashtirish uchun
uyushtirilgan pedagogik jarayon b o ‘lib, tarbiyalanuvchining shaxsiga
m untazam va tizimli t a ’sir etish imkonini beradi.
T a rb iv a jarayoni o ‘q itu v c h i va o ‘q u v c h i ( ta r b iy a c h i va
tarbiyalanuvchi)lar o ‘rtasida tashkil etiluvchi ham d a aniq maqsadga
y o ‘n a ltirilg a n
h a m k o r lik
j a r a y o n i d i r .
T a r b iy a
j a r a y o n i d a
tarbiyalanuvchining ongi shakllana boradi, his-tuyg‘ulari rivojlanadi,
ijtimoiy hayot uchun zarur b o ‘lgan ijtimoiy aloqalarni tashkil etishga
xizmat qiladigan xulqiy odatlar hosil bo ‘ladi.
Tarbiya jarayonida bolalarning hayoti va faoliyatini pedagogik
jihatdan t o ‘g ‘ri uyushtirish g ‘oyat muhimdir. Faoliyat
jarayonida bola
t a s h q a r id a n kelayotgan tarb iy av iy t a ’sirlarg a n is b a ta n m a ’lum
m u n o sa b a td a boMadi. Bu m u n o sa b a t shaxsning ichki ehtiyoj va
xohishlarini ifodalaydi. Psixolog va pedagoglarning tadqiqotlari shaxsga
tashqi omillarning (xoh salbiy, xoh ijobiy) t a ’siri bolaning ularga
munosabatiga bogMiqligini ko‘rsatadi. Bola faoliyatini uyushtirishgina
e m a s , balki t a r b i y a l a n u v c h i n i n g bu fa o liy a tg a n i s b a t a n tu rli
kechinmalarni qanday anglashi, baholashi, his qilishi, ulardan o ‘zi uchun
n im a la r n i olayo tg anligini b ilish i z a ru r. Z e r o , ta r b iy a ijtim oiy
munosabatlarning murakkablashib borishi asosida kechadi.
Tarbiya jara y o n id a o ‘q u v c h in i n g o n g ig in a e m a s , balki his-
tuyg‘ularini h a m o ‘stirib borish, un d a jam iyatning shaxsga q o ‘yadigan
axloqiy talablariga muvofiq keladigan xulqiy malaka va odatlarini hosil
qilish lozim. Bunga erishish uch un o ‘quvchining ongi, hissiyoti va
irodasiga t a ’sir etib boriladi. Agar bularning birortasi e ’tibordan chetda
qolsa, maqsadga erishish qiyinlashadi. Tarbiya jarayoniga
0
‘qituvchi
www.ziyouz.com kutubxonasi