Avtomobilning elektr jihozlari

Qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulator batareyasining tuzilishi.  

Akkumulator batareyasi (74-rasm) yaxlitqobiq 12 da joylashtirilgan 

uch yoki olti ketma-ket ulangan bo‘limlardan tashkil topgan. Har bir 

bo‘lim bir-biridan to‘siqlar bilan ajratilgan. Akkumulator batareyalari-

ning qobig‘i ebonit, termoplast, polipropilen va polistirol kabi kislotaga 

chidamli, mexaniq mustahkamligi yetarli darajada yuqori bo‘lgan 

materiallardan tayyorlanadi. Qobiqning har bo‘limining pastki qismida 

musbat va manfiy plastinalar tayanadigan qovurg‘alar bo‘lib, ular 

akkumulator tubiga cho‘kmalar yig‘ilganda (faol massa to‘kilganda) 

plastinalarni qisqa tutashuvdan saqlaydi. 

Akkumulator elementi musbat 3 va manfiy 5 plastinalardan yig‘iladi. 

Plastinalar asosi qo‘rg‘oshin panjara bo‘lib, uning quyilish xususiyat-

larini yaxshilash, mexanik mustahkamligini va korroziyaga chidamli-

---

 118

ligini oshirish maqsadida tarkibiga 7-8% surma va 0,1-0,2% margimush 

qo‘shiladi. Qo‘rg‘oshin panjara oralariga faol massa to‘ldiriladi. Musbat 

plastinaga faol massa sifatida qo‘rg‘oshin surigi (Pb

3,

O

4

), qo‘rg‘oshin 

oksidi (PbO) va sulfat kislota (H

2

SO

4

) aralashmasi qoplansa, manfiy 

plastinaga qo‘rg‘oshin kukuni va sulfat kislota aralashmasi suriladi. 

Musbat plastinaning faol massasi mustahkamligini oshirish uchun unga 

polipropilen tolalalari qo‘shiladi. 

74-rasm. Akkumulator batariyasi: 

1-korpus; 2-qopqoq 3-«musbat» klemma; 4-odin iz shesti akkumulatorov; 

 5-«manfiy» klemma; 6-tiqin; 7–quyish joyi; 8-akkumulator plastinasi

.

Manfiy plastinalaridagi faol massa ish jarayonida zichlashib keti-

shini oldini olish uchun uning tarkibiga 2% gacha kengaytiruvchi 

moddalar qo‘shiladi. Kengaytiruvchi moddalar sifatida torf, qorakuya, 

paxta tarandisi va hokazolar ishlatiladi. 

Oddiy akkumulator batareyalari “