Microsoft Word 13-атэ-лотин-маъруза doc

5.  Ajratish-yig'ish  ishlari  texnologik  jarayoni. 
JT  ishlari  ikki  guruh  asosiy 
ishlarini  o'z  ichiga  oladi:  ajratish-yig'ish  va  ustaxonada  bajariladigan  ishlab  chiqarish 
ishlari. Ishning sifatli bajarilishi asosan tozalash-yuvish ishlariga, kerakli jihozlarni, asbob 
va  uskunalarni  tanlay  bilishga  va  texnik  shartlarga  rioya  qilishga  bog'liqdir.  Undan 
tashqari  hozirga  vaqtda  ATK  da  aylanish  fondlarini,  ya'ni  ta'-mirlangan  yoki  yangi 
agregat,  mexanizm,  material  va  detallarni  zahirada  bo'lishi  JT  ishlarini  o'z  vaqtida  va 
sifatli bajarishga katta imkon yaratadi. 
Avtomobillarni  JT  texnologik  jarayoni  tashkil  etish  shaklidan  ko'rinib  turibdiki, 
undan  yechilgan  agregatlarni  agregat  ustaxonalarida  ta'mirlash  bilan  bir  qatorda, 
yechilmagan  agregatlar  uchun  avtomobilning  o'zida  JT  yoki  sozlash  ishlarini  bajarish 
kerak bo'ladi. 
JT  ga  yuborilgan  avtomobillar  yuviladi  va  tozalanadi,  undan  so'ng  JT  postlariga 
qo'yiladi.  Avtomobildan  yechilgan  agregat,  mexanizm  va  detallar  avval  maxsus  yuvish 
aralashmalarida  yuviladi,  undan  so'ng  ajratish-yig'ish  va  ta'mirlash  ishlari  bajariladi. 
(Yuvish  aralashmalari:  kaustik  soda,  kalsiyli  soda,  trinatriyfosfat,  suyuq  oyna  va 
hakazolar). 
Ajratish  yig'ish  ishlari  -  avtomobildan  buzilgan  agregatlarni  yechish,  ular  o'rniga 
tuzatilgan  yoki  yangisini  qo'yish,  hamda  bu  davrda  ayrim  detallarni  ta'mirlash,  joyiga 
keltirish kabi ishlarni o'z ichiga oladi. 
Ajratish-yig'ish  ishlarining  eng  asosiylari:  dvigatellarni,  orqa  va  oldingi  ko'prik, 
uzatmalar  qutisi-radiator,  ilashish  muftasi,  osma  detallari,  ressora,  agregatlardagi 
yedirilgan detallarni almashtirish hisoblanadi. Yuqoridagi ishlarni bajarish uchun ko'tarish 
moslamalari, qurish ariqchalari, agregatlarni yechish va o'rnatish uchun maxsus ko'tarish 
aravachalari ishlatiladi. 
Avtomobillar JT texnologik jarayoni ketma-ketligi
:
 
1-JT ishlarinig hajmi va turini aniqlash uchun tekshiruv-nazorat ishlari, 
2-nosoz  agregatlarni  avtomobillardan  yechish  va  ish  hajmini  aniqlash,  Agarda  JT 
yakka tartibda bajarilsa, u holda
:
 
3-yechilgan agregatlarni bo'laklarga ajratish,buzuqliklarni aniqlash, 
4-ishlab chiqarish va yordamchi ustaxonalarda agregatlarni ta'mirlash, 
5-tuzatilgan agregatlarni joyiga qo'yish va sozlash, 6-JT ishlari sifatini tekshirish 
.
 
Agarda JT agregat usulida bajarilsa, u holda
:
 
3-avtomobildan yechilgan agregatlarni agregat ustaxonasiga jo'natish, 
4-agregatlar o'rniga yangisini yoki ta'mirlab qo'yilganini qo'yish, 
5-o'rniga qo'yilgan agegatlarni sozlash, 
6-JT sifatini tekshirish
.
 
Agregat,  birikma  va  mexanizmlarni  bo'laklarga  ajratish  uchun  maxsus 
yechgichlardan  foydalaniladi,  ular  ish  hajmini  kamayishiga  va  sifatini  oshirishga  imkon 
yaratadi. Yechgichlar avtomobillarni turiga qarab ishlab chiqariladi va ulardan JT da keng 
qo'llaniladi.  Ajratish  -  yig'ish  ishlari  bajarilayotganda  mehnat  havfsizligiga  qoidalariga 
ahamiyat berish lozim. 

---

 
86 
Yordamchi  ustaxonalarda  bajariladigan  ishlarga  yeyilgan,  egilgan  va  zanglagan 
detallarni  payvandlash,  kavshanlash,  yelimlash  va  boshqa  ta'mirlash  ishlari  kiradi. 
Yuqoridagi  ishlarni  kelajakda  markazlashgan  holda  bajarish  va  bu  bilan  iqtisodiy 
samaradorlikka erishish ustida ilmiy hamda amaliy ishlar olib borilmoqda. 
 
Qaytarish uchun savollar 
1. Avtomobillarga texnik xizmat ko'rsatish (TXK) texnologik jarayoni haqida umumiy tushuncha 
va ularning tavsifi. 
2. Texnik xizmat ko'rsatish va joriy ta'mirlash ishlarini bajarish joylari. 
3. Ko'rish ariqchalari va ularning turlari 
4. Ko'targichlarningturlari va ularning tasnifi 
5. Avtotransport korxonalarida ishchilar mehnatini maxsus  brigadalar  usulida tashkil qilish  
6. Avtotransport korxonalarida ishchilar mehnatini agregat-uchastkalar usulida tashkil qilish   
7. Avtotransport korxonalarida ishchilar mehnatini kompleks brigadalar usuli da tashkil qilish   
8. Avtomobillarni JT texnologik jarayoni 
9. Ajratish yig'ish ishlari texnologik jarayoni    
10.TXK va JT da qo'llaniladigan jihozlar va qurilmalar.