Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Asosiy  vositalarni  ishlab  chiqarishdan  chiqarish  sabablariga 

quyidagilarni kiritishimiz mumkin: 

• asosiy vositalarning ma’naviy eskirishi; 

•  asosiy  vositalarning  jismoniy  eskirishi  va  foydalanish  uchun 

yaroqsiz holatga kelishi; 

• asosiy vositalarning ortiqchaliligi; 

• asosiy vositalarni sotish; 

• o‘g‘irliklar, yo‘qotishlar va boshqa chiqimlar. 

---

 

458

113-jadval 

Xo‘jalik yurituvchi subyektda asosiy vositalarning harakat 

ko‘rsatkichlari tahlili (qoldiq qiymatida) 

 

Asosiy 

vositalar 

Asosiy 

vositalar 

yil 

boshiga 

qoldig‘i 

Yangidan 

qabul 

qilingan 

asosiy 

vositalar 

Chiqim 

qilingan 

asosiy 

vositalar 

Asosiy 

vositalar yil 

oxiriga 

qoldig‘i 

Yangilanish 

koeff. 

Chiqib 

ketish 

koeff. 

O‘tgan yil 

76875 

8469 

4362 

80982 

0,105 

0,054 

Hisobot 

yili 

80982 

27918 

13133 

91253 

0,306 

0,144 

Farqi  (+, 

–) 

+4107 

+19449 

+8771 

+10271 

+0,201 

+0,090 

 

Biz tahlil qilayotgan xo‘jalik yurituvchi subyektlarda asosiy vosita-

larning  harakat  ko‘rsatkichlari  o‘zgarishining  tahlili  shuni  ko‘rsatadiki, 

joriy  davrda  asosiy  vositalarning  yangilanish  darajasi  oldingi  yilga 

nisbatan 0,201 koeffitsiyentga o‘sgan. Hisobdan chiqarilgan asosiy vosi-

talarning o‘tgan yilga nisbatan o‘zgarishi esa +0,090 koeffitsiyentga ort-

gan.  Umuman  olganda  korxonadagi  asosiy  vositalarning  yangilanish 

darajasini  o‘tgan  yilga  nisbatan  yaxshilanganligini  ijobiy  baholash  lo-

zim. Demak, bu korxona ma’muriyati eskirgan asosiy vositalarini yangi-

lash bo‘yicha amaliy choralar ko‘rayotganligidan dalolatdir. Ammo bun-

day sur’atdagi yangilanish darajasi bugungi kun talabiga mos kelmaydi. 

Chunki  fan-texnika  taraqqiyoti  rivojlanib  borayotgan  bugungi  kunda 

korxona asosiy vositalarining to‘liq bir marta yangilanish davri 3-4 yil-

dan ortib ketmasligi lozim. Bunday natijalarga erishish uchun esa korxo-

na o‘z asosiy vositalarining 20-25 foizini har yili yangilab borishi kerak.  

Bugungi kunda korxonalardagi asosiy vositalarning texnik holati va 

harakat  ko‘rsatkichlarini  tahlil  qilib  borish  bilan  bir  qatorda, 

korxonaning  asosiy  vositalar  bilan  ta’minlanganligi  darajasini  hamda 

xodimlarning asosiy vositalar bilan qurollanganligi darajasini ham tahlil 

qilib borish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Korxona (firma)ning asosiy 

vositalar  bilan  ta’minlanganlik  yoki  qurollanganlik  darajasi,  deb  ishlab 

chiqarishning  me’yor  darajasida  mehnat  vositalari  bilan  ta’minlan-

ganligiga aytiladi.