Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Joriy likvidlik (qoplash) koeffitsiyenti

 yoki umumiy qoplash koef-

fitsiyenti:  

-

 

 joriy qarzlarning qancha qismi joriy aktivlar bilan qoplanishini; 

-

 

 joriy  majburiyatlarning  har  so‘miga  necha  so‘mlik  joriy  aktivlar 

(aylanma mablag‘lar) qiymati to‘g‘ri kelishini;  

-

 

 joriy  majburiyatlarni  jami  aylanma  mablag‘lari  bilan  qoplanish 

darajasini ifodalaydi. 

Joriy  likvidlik  koeffitsiyenti  korxonani  chiqargan  aksiyalari  va 

obligatsiyalarini xarid etgan subyekt va jismoniy shaxslar uchun muhim 

ko‘rsatkich hisoblanadi. Aksiyadan olinadigan dividendlar miqdori, obli-

gatsiyalardan  foizlar  joriy  likvidlik  koeffitsiyenti  darajasiga  bog‘liqdir. 

Joriy aktivlarni qisqa muddatli majburiyatlarga nisbatan yuqori bo‘lishi 

rezerv  zaxirasini  hosil  qiladi.  Rezerv  zaxirasi  korxona  zarar  ko‘rganda 

---

 

342

qoplashga  sarflanadi.  Bu  ko‘rsatkichni  qanchalik  yuqori  bo‘lishi 

kreditorlarda qarzni uzishga bo‘lgan ishonchini ta’minlaydi. 

Joriy likvidlik koeffitsiyentining me’yor ko‘rsatkichi 1 dan 2 gacha 

hisoblanadi, ammo, barcha tarmoqlar uchun yagona me’yor belgilanishi 

maqsadga  muvofiq  emas,  chunki,  bu  ko‘rsatkich  darajasi  korxonaning 

faoliyat  turi,  uning  tuzilishi  va  balans  aktivining  sifati,  operatsion 

jarayon  davomiyligi,  kreditorlik  qarzlarni  qoplanish  muddatlari  va  h.k. 

larga bog‘liq. Joriy likvidlik koeffitsiyenti darajasining hisob – kitobiga 

ko‘ra  likvidlik  yil  boshi  va  yil  oxirida  me’yor  darajasida,  uning  o‘sish 

su’rati  1,08  koeffitsiyentni  tashkil  etgan.  Joriy  likvidlik  koeffitsiyen-

tining  darajasi  ko‘p  jihatdan  zaxiralarni  tashkil  etish  manbalari  uzoq 

muddatli  majburiyat  va  korxonaning  o‘z  kapitaliga  bog‘liq.  Uning 

darajasini  oshirish  uchun  o‘z  kapitalini  manbalar  bilan  to‘ldirish, 

aktivlar  va  debitorlik  qarzlar  o‘sishini  turg‘un  holda  saqlashdan  iborat. 

Mazkur  ko‘rsatkichdan  korxona  aktivi  likvidligini  baholash  va  uzoq 

muddatli istiqbolda to‘lovga qodirligini aniqlashda foydalaniladi. Oborot 

aktivlarini qisqa muddatli  majburiyatlardan ikki marotaba ortiq bo‘lishi 

korxonaning  ishlab  chiqarish  va  moliyaviy  holatini  barqaror  o‘sishi 

uchun zamin yaratadi. Buning natijasida ishchi kapitali yoki «sof oborot 

aktivi» shakllanadi. 

86-jadval