Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

tarkibi va strukturasi tahlili 

 

O‘tgan yili 

Hisobot yili 

Xarajat guruhlari 

Summa, 

ming so‘m 

Jamiga 

nisabatan 

salmog‘i, % 

Summa, 

ming so‘m 

Jamiga 

nisabatan 

salmog‘i, % 

1. Moddiy xarajatlar 

1001408 

81,58 

1539843 

77,93 

2. Mehnat haqi xarajatlari 

121594 

9,91 

231624 

11,72 

3. Ijtimoiy sug‘urta ajrat-

malari 

48395 

3,94 

92359 

4,67 

4. Amortizatsiya ajratmalari 

3859 

0,31 

7370 

0,37 

5. Boshqa ishlab chiqarish 

xarajatlari 

52247 

4,26 

104730 

5,30 

 

Jami ishlab chiqarish 

xarajatlari: 

1227503 

100,0 

1975926 

100,0 

 

Jadval  ma’lumotlari  asosida  xo‘jalik  subyektining  ishlab  chiqarish 

xarajatlarini  tahlil  qilib  chiqishimiz  mumkin  bo‘ladi.  Tahlil  natijalari 

shuni  ko‘rsatadiki,  jami  xarajatda  xomashyo,  yoqilg‘i,  energiya, 

yarimfabrikat xarajatlarining tutgan ulushi yuqoridir. Ularni ulushi bazis 

davridagi  81,58  foizdan,  hisobot  davriga  kelib  77,93  foizgacha 

pasaygan.  Shu  davr  ichida  mehnat  haqi  xarajatlarining  ulushi  esa  9,91 

foizdan  hisobot  davriga  kelib  11,72  foizga  o‘sgan.  Moddiy  xarajatlar 

---

 

272

bilan  mehnat  haqi  xarajatlari  o‘rtasidagi  nisbatni  bunday  tarzda  o‘zga-

rishi  mehnat  unumdorligi  darajasining  o‘sganligidan  hamda  xodim-

larning moddiy manfaatdorligi oshganligidan dalolat beradi. Fan-texnika 

taraqqiyotiga  tayangan  holda  ishlab  chiqarishni  tashkil  etgan 

korxonalarda  unumdorlik  darajasi  ortadi,  amortizatsiya  ajratmalari 

mutlaq  summada  o‘tgan  yilga  nisbatan  ortsa  ham,  ularning  nisbiy 

ko‘rsatkichlari ya’ni mahsulot narxidagi ulushi pasayadi. 

Xarajatlarning kalkulatsiya moddalarini tahlili, asosan, bir elementli 

bo‘lib,  ya’ni  bir  xil  iqtisodiy  mazmunga  ega  bo‘lgan  xarajatlardan 

iborat. Xomashyo, yoqilg‘i, energiya va boshqa xarajat moddalarini har 

birini  ishlab  chiqarilgan  mahsulot  hajmiga  bo‘lish  orqali  xarajatlarni 

darajasi  (tiyin)  aniqlanadi  va  bu  ko‘rsatkichni  bazis  davri  yoki  hisobot 

davrining  rejasi  bilan  taqqoslash  orqali  erishilgan  iqtisod  yoki  ortiqcha 

xarajat aniqlanadi. 

73-jadval