Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

1.

 

Xarajatlarning iqtisodiy elementlari bo‘yicha; 

2.

 

Xarajatlarning kalkulatsion moddalari bo‘yicha. 

Xarajatlarni elementi bo‘yicha guruhlarga ajratishdan maqsad ularni 

strukturasi, dinamikasini nazorat qilishdan iborat.  

Ko‘rsatkichlarni taqqoslash orqali jonli mehnat bilan boshqa xarajat 

turlarini  nisbati,  ishlab  chiqarish  zaxiralarini  normalashtirish  va  tahlil 

etish,  oborot  mablag‘larini  tezligini  aniqlash  va  milliy  daromadni 

hisoblash imkoniyati tug‘iladi. 

Xarajatlarni  elementlari  bo‘yicha  tahlil  natijalariga  muvofiq 

material  sig‘imi,  mehnat  sig‘imi  va  fond  sig‘imi  darajalari  bo‘yicha 

tannarxni pasaytirish imkoniyatlarini aniqlash mumkin. 

Tahlil  etishda  jami  xarajatdagi  har  bir  xarajat  elementning  tutgan 

salmog‘i  aniqlanib,  o‘tgan  yildagisi  hamda  smetadagi  ko‘rsatkichlar 

bilan taqqoslanadi va bu ko‘rsatkichlarni o‘zgarish sabablari aniqlanadi. 

Mahsulotlarning  ishlab  chiqarish  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  xarajatlari 

tarkibini  iqtisodiy  elementlari  va  moddalari  bo‘yicha  quyidagi  tarkibda 

berish mumkin. 

Ishlab  chiqarish  xarajatlarini  iqtisodiy  elementlari  va  kalkulatsion 

moddalari bo‘yicha o‘rganish quyidagicha farqlanadi, ya’ni bo‘limlar va 

korxona  bo‘yicha  jami  xarajatlar  faqat  iqtisodiy  elementlari  bo‘yicha 

o‘rganiladi,  mahsulotlar  turi  va  turkumi  bo‘yicha  esa  ishlab  chiqarish 

xarajatlari kalkulatsiya moddalari asosida ko‘rib chiqiladi. Tahlil etishda 

ishlab chiqarish xarajatlarining jami o‘zgarishi va uning tarkibi bo‘yicha 

o‘zgarishlari  mutlaq  va  nisbiy  jihatdan  o‘rganiladi.  Nisbiy  jihatdan 

o‘rganishda  har  bir  turkum  xarajat  moddasi  yoki  elementining  jami 

ishlab chiqarish xarajatlari tarkibidagi salmog‘iga baho beriladi. 

---

 

271

71-jadval