Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M


Bank kartalari yordamida to`lovlar



Download 3,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/274
Sana16.01.2022
Hajmi3,95 Mb.
#372715
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   274
Bog'liq
Bul va banklar

Bank kartalari yordamida to`lovlar 
Elektron  pul  o`tkazmalari  tizimida  bank  kartalari  yordamida 
hisob-kitoblar  alohida  o`rin  tutadi.
 
Banklar  tomonidan  chiqarilgan 
bank (plastik) kartalari hisob-kitobning qulay shakli hisoblanadi. 
Bank  kartasi  -  bu  bank  hisobvarag’i  egasining  shaxsini 
tasdiqlovchi va tovar va xizmatlarni naqd pul ishlatmasdan sotib olish 
yoki  naqd  pul  olish  huquqini  beruvchi  shaxsiy  pul  hujjati.  Bank 
kartalari  dunyosidagi  barcha  xilma-xillik  bilan  ularni  ma’lumotlarni 
yozish  usuli  bo`yicha  tasniflash  mumkin:  magnit  chiziq  va 
mikroprotsessor  bilan.
 
Magnit  chiziqli  kartada  maxsus  ma’lumotlar 
kodlangan  shaklda  yoziladi:  karta  raqami,  amal  qilish  muddati, 
egasining  familiyasi,  ismi  va  otasining  ismi,  maxsus  kod  (PIN-kod) 
qo`llaniladi.  Bunday  kartalar  ko`pgina  to`lov  tizimlarining  asosini 
tashkil etadi. 
Keyinchalik  ishonchli  va  ko`p  funksional  bo`lgan  smart-kartalar 
moliyaviy hisob-kitoblarda tobora keng  tarqalmoqda. 
Mikroprotsessor  kartasini  yaratish  yo`lidagi  navbatdagi  qadam 
"elektron  hamyon"  larning  paydo  bo`lishi  bo`lib,  ular  ma’lum  pul 
qiymatini  o`z  ichiga  olgan  o`rnatilgan  mikroprotsessorga  ega  plastik 
kartalardir.
 
Shuningdek, kredit va debet bank kartalari mavjud. 
Kredit  bank  kartasi  uning  egasiga  emitent  tomonidan  taqdim 
etilgan  kredit  liniyasi  miqdorida  va  emitent  tomonidan  tovar  va 


84 
 
xizmatlar  uchun  to`lovlarni  to`lash  va  (yoki)  naqd  pul  olish  uchun 
belgilangan  xarajatlar  chegarasi  doirasida  operatsiyalarni  amalga 
oshirish huquqini beradi. 
Debet  yoki  to`lov  kartasi  egasiga  tovar  va  xizmatlar  uchun 
to`lovlarni  to`lash  yoki  naqd  pul  olish  uchun  emitent  tomonidan 
belgilangan  kredit  (xarajatlar)  chegarasi  doirasida  hisobvarag’idagi 
mablag’larni  tasarruf  etish  huquqini  beradi.
 
Kredit  tashkilotlari 
(banklar)  plastik  kartalar  bilan  ishlashda  emissiya  va  ekvayring  kabi 
faoliyatni amalga oshiradilar. 
Emissiya faoliyati plastik kartalarni chiqarish va ular to`g’risidagi 
ma’lumotlar bazasini yuritishdan iborat. 
Ekvaynerlik faoliyati bank kartalaridan foydalangan holda amalga 
oshiriladigan  operatsiyalar  bo`yicha  savdo  va  xizmat  ko`rsatish 
korxonalari  bilan  hisob-kitob  qilish  hamda  naqd  pul  olish  orqali 
amalga  oshiriladi  ushbu  kredit  tashkilotining  mijozi  bo`lmagan  karta 
egalari. 
Bank  kartasidan  foydalangan  holda  to`lovlarni  amalga  oshirish 
uchun  siz  maxsus  bank  hisob  raqamini  ochishingiz  kerak.  Hisob-
kitoblarni  amalga  oshirishda  bank-emitent  elektron  kartochkalar 
asosida hisobvaraq-fakturani karta egasiga taqdim etadi va debet karta 
bilan  avtomatik  ravishda  joriy  hisobvarag’idan  talab  qilinadigan 
summani hisobdan chiqaradi va kredit karta bilan bank egasiga kredit 
beradi yoki to`lovni oladi. 
Naqd pulsiz hisob-kitoblarning foydali shakli bu korporativ bank 
kartasi  bo`lib,  uning  egasiga  yuridik  shaxs  hisobvarag’ida 
operatsiyalarni  amalga  oshirishga  imkon  beradi.  Bunday  kartaning 
egasi,  qoida  tariqasida,  tashkilotning  hisobvarag’ida  operatsiyalarni 
amalga oshirishga vakolatli bo`lgan xodimidir. 
Korporativ  bank  kartalari  ikki  xil:  hisob-kitob  korporativ  va 
kredit. 
Hisob-kitob  korporativ  kartasi  uning  egasiga,  yuridik  shaxs 
tomonidan  vakolat  berilgan,  mijoz  bilan  tuzilgan  bitim  shartlariga 
muvofiq,  yuridik  shaxsning  hisob  raqamidagi  mablag’larni  sarflash 
chegarasi doirasida tasarruf etishiga imkon beradi. 
Korporativ kredit karta yuridik shaxs tomonidan vakolat berilgan 
egasiga,  ruxsat  berilgan  bitimlar  ro`yxatiga  binoan,  mijoz  bilan 
tuzilgan  shartnoma  shartlariga  muvofiq  emitent  tomonidan  taqdim 
etilgan  kredit  liniyasi  miqdorida  va  emitent  tomonidan  belgilangan 


85 
 
xarajatlar chegarasi doirasida operatsiyalarni amalga oshirishga imkon 
beradi. 
Korporativ  bank  kartasini  olish  uchun  tashkilot  emitent  bankda 
hisob raqamini ochishi va bank kartasi yordamida hisobvaraq bo`yicha 
hisob-kitoblarni nazarda tutadigan shartnoma tuzishi kerak. 
Mamlakatda  amalga  oshirilayotgan  to`lov  tizimini  isloh  qilish 
mamlakat  uchun  yangi  bo`lgan  to`lov  shakllari  va  usullaridan 
foydalanishni kengaytirishni o`z ichiga oladi. 
 

Download 3,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   274




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish