Sabirov B. A. Mashinasozlik texnologiyasi asoslari

10.9. Rezbalarni nazoratdan o‘tkazish usullari

 

Rezbali sirtlarning aniqligi rezbaning quyidagi asosiy elementlarining aniqligiga bog‘liq: 

1.  Rezba  profilining  burchagi. 

2. 

Rezba  qadami.  3.  Rezbaning  o‘rta  diametri.  4. 

Rezbaning tashqi diametri. 5. Rezbaning ichki diametri. Rezba aniqligining asosiy mezoni o‘rta 

diametri bo‘yicha hisoblanadi. 

Barcha  ushbu  elementlarning  aniqligi  faqat  qiymatlariga  nisbatan  operatsiya  qilinishi 

bilan emas, yana ularning bir-biriga aloqasi nisbati bilan ham operatsiya qilinishi kerak. 

Odatda, detallarning tashqi rezbalarini rezba chekli halqalari va skobalari, ichki rezbalarni 

chekli tiqinlar yordamida nazoratdan o‘tkaziladi. 

Past aniqlikdagi rezba qadamini tekshirish uchun rezba shablonlari qo‘llaniladi. 

O’rta  diametrini  tekshirish  uchun  juda  ham  keng  tarqalgan  asbob  rezba  mikrometridir, 

shuningdek, rezba o‘rta diametrni tekshirish uchun rezba skobalari  ham qo‘llaniladi. Rezbaning 

uchta  asosiy  elementlari  o‘rta  dia-metri,  profil  burchagi  va  qadamini  tekshirishda  universal 

mikroskop qo‘llaniladi. 

Sinov savollari

 

1.

 

Rezbalarning qanday turlarini bilasiz? 

2.

 

Rezbalarpi kesish uchun qanday asboblardai foydalaniladi? 

3.

 

Qaysi asbobda rezba kesish unumli qisoblanadi? 

4.

 

Tashqi rezbalarni metchiklar yordamida kesish mumkinmi? 

5.

 

Plashka yordamida rezba kesishning qaiday kamchiligi mavjud? 

6.

 

Rezbalarni jilvirlash usuli qachon qo‘llaniladi? 

7.

 

Qanday hollarda dumalatib rezba o‘yish qo‘llaniladi? 

8.

 

Rezba 

frezalash 

dastgohlarida 

diskli 

frezalar 

yordamida 

rezba 

kesishda asosiy vaqt qanday aniqlanadi? 

9.

 

Rezbaning aniqligini qaysi elementlari bo‘yicha belgilanadi? 

10.Rezbani tekshirishda universal mikroskoplardan foydalaniladimi?